كليدواژه :
ادبيات تطبيقي نوين , هراس از مرگ , تمناي جاودانگي , فروغ فرخزاد , آندري تاركوفسكي
چكيده فارسي :
در اين مقاله، با مطالعه ارتباط ادبيات و سينما، يكي از حوزه هاي غني و پرمايه ادبيات تطبيقي نوين، مفهوم هراس از نيستي و مرگ و جست وجوي ناميرايي بررسي شده است. يافتن مضمون و بن مايه اي مشترك بين آثار هنري در فرهنگ ها و زبان ها و زمان هاي متفاوت مي تواند از يك سو نشانه جهان شمول بودن اين مضمون باشد و از سوي ديگر اين امكان را فراهم مي آورد تا بازنمود آن در هنرهاي مختلف مقايسه شود. هنرمندان به كنه اين دغدغه جهاني پي برده و آن را در آثارشان به نمايش گذاشته اند. هراس از مرگ، به عنوان مضموني جهاني، در آثار هنرمندان مختلف خود را نشان مي دهد كه درعين تشابهات كلي، تفاوت هايي نيز دارند. به گفته نظريه پردازان حوزه روان شناسي، ازجمله زيگموند فرويد، اتو رنك و ارنست بكر، ترس از رها شدن و درپي آن ترس از الفت نشانه هاي ترس روان فرسا از مرگ است كه به گريز از ايجاد ارتباط جنسي و نهايتا خلق همزاد، به عنوان موجود تضمين كننده جاودانگي انسان، منجر مي شود. اين مقاله به بررسي اين مقوله ها در اشعار فروغ فرخزاد و فيلم «نوستالژيا» اثر آندري تاركوفسكي، شاعر و كارگردان معروف روسي پرداخته است. در اين تحقيق، با بهره گيري از نظريه هاي جديد ادبيات تطبيقي نشان داده شده كه اين دو هنرمند بدون هرگونه اثرپذيري از همديگر، به طور همسان هراس از مرگ و آرزوي جاودانگي را در دو رسانه مختلف، شعر و سينما، بيان كرده اند. در اشعار فروغ فرخزاد، تمركز بر دو كتاب شعر آخرش (تولدي ديگر و ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد) بوده است؛ فروغ در اين دو كتاب هراس از مرگ و ميل به جاودانگي را همچون حقيقتي جهاني به تصوير كشيده است. «نوستالژيا» نيز جزو آخرين آثار آندري تاركوفسكي است كه همين مضمون را در قالب فيلم به نمايش گذاشته است.
چكيده لاتين :
This paper is a comparative study of a modern Persian poet, Forugh Farrokhzād (1935-1967), and a Russian film-maker, Andrei Tarkovsky (1932- 1989). The works of two artists, from two different cultures, across time and space, have been chosen to demonstrate their morbid fear of death and their search for immortality. Following the postulates of comparative cultural studies, as developed by Steven Totosy de Zepetnek, the objective of this search is to find interrelations between two different production of art, namely poetry and film, as communicative acts. To quote Totosy in "the New Humanities," this study "is performed in a contextual and relational construction and with a plurality of methods and approaches…" (60).Benefiting from the main tenets of comparative literature, cultural studies and psychoanalysis, this research show how the concept thanatophobia and the quest for immortality are treated in the artistic works of Forugh Farrokhzād and Andrei Tarkovsky. In Forugh's poetry, the focus would be on her last two collections of poems, Tavalodi Digar [Another Birth] and Imanan Biāvarim be Āghāz Fasle Sard [Let Us Believe in the Beginning of the Cold Season], in which she illustrates the temporality of life and the urge to be remembered. In Nostalghia, Tarkovsky creates characters like Andrei Gorchakov, the Russian researcher, and Domenicos, the Italian who wants to save the world by sacrificing. Andrei lives his death and joins eternity. This intercultural and interdisciplinary study shows how one can owercom the fear of death by substituting the moral time for the actual time.
