نمادها و نقش مايه هاي كهن الگويي اسطوره هاي مذهبي در اشعار سياوش كسرايي و سيمين بهبهاني

Investigating the Symbolic Motifs of Religious Mythologies Based on Psychological Thoughts in Poetry by Siavash Kasare and Simin Behbahani

كهن­ الگوها يكي از بخش‌هاي مهم دانش اسطوره ­شناسي است كه مطالعۀ آن­ها زمينۀ واكاويِ اشتراكات ذهن بشر در تمامي اعصار را ممكن ‌مي­سازد و با بررسي اين كهن­الگوها مي‌توان بين خودآگاه و ناخودآگاه ذهن بشر كه آبشخور اسطوره‌هاست، ارتباط برقرار كرد. آنيما كهن‌الگويي بسيار مشهور در ادبيات فارسي است كه ابتدا توسط روان‌شناساني چون يونگ مطرح شد. كهن‌الگوي آنيما نيمۀ زنانه در وجود مردان است. اين كهن‌الگو تحت تأثير حضور مادر و پدر در وجود هر شخص شكل مي‌گيرد و تحت شرايط اجتماع و زندگي هر شخص مي‌تواند دچار تغيير و تحول شود. اين تصوير بارها توسط پژوهشگران در اشعار شاعران مختلف بررسي شده است. هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سايه) و سياوش كسرايي از شاعران معاصري به­ شمار مي­آيند كه كهن­الگوها در شعرشان مجال بروز و ظهور فراوان يافته ­است و يكي از دلايل اقبال عمومي به شعر آن­ها استفادۀ فراوان از موتيف‌ها، تصاوير و واژگاني­ است كه در حافظهي قومي مردم وجود دارد. زن از وابسته­هاي جدايي­ناپذير شعر فارسي‌ست كه در ادوار مختلف از آن سخن گفته شده است و گاه در مقاطعي، به ­تنهايي سنگ‌ بنايِ شعر فارسي گشته ­است؛ از اين رو بررسي كهن­الگوي آنيما در اشعار ابتهاج و كسرايي مي­تواند به نقد و تحليل افكار اين دو شاعر كمك شاياني بكند. در اين پژوهش كه به شيوه توصيفي‌ـ‌‌تحليلي صورت گرفته است، روش تحليل داده‌ها كيفي است و براي استدلال نيز از روش استدلال استقرايي (از جزء به كل) استفاده شده است. نتايج پژوهش در بردارندۀ اين مطلب است كه در انديشۀ شعري ابتهاج و كسرايي، به­دليل ويژگي‌هاي خاصِّ زماني و اجتماعي روزگارشان، اين كهن­الگو اشكال گوناگوني به ­خود گرفته ­است كه قوام آن در دو هيئت كلّي آنيماي خيالي/ انتزاعي و عشق به طبيعت، بازنمودي از اين تصويرگري­هاي رمزآلوده است. اهداف پژوهش: بررسي نقش ويژۀ كهن‌الگوي آنيما (زن و معشوق) برمبناي انديشه‌هاي روان‌شناختي. پرداختن به انديشۀ ورايِ افكار شعري ابتهاج و كسرايي و بررسي كهن‌الگوي «آنيما» (روان زنانۀ مردان) و اشكال مختلف بروز و ظهور آن در كلام اين دو شاعر. سوالات پژوهش: چگونه مي‌توان بين مبحث كهن‌الگوي آنيما با مباحث روان‌شناسي ارتباطي هماهنگ ايجاد كرد؟ كهن‌الگوي «آنيما» (روان زنانۀ مردان) به چه شيوه‌ايي در افكار شعري ابتهاج و كسرايي بروز و ظهور يافته است؟

Archetypes are one of the significant sections of mythological knowledge in which studying such features permits the analysis of the commonalities of the human mind in all ages; hence, by examining such archives, one can distinguish between the conscious and the unconscious mind, the essence of mythology. Anima is a famous archetype in Persian literature first introduced by psychologists like Jung. The ancient pattern of anima is semi-feminine in the presence of men. This archetype is shaped by the presence of the mother and father in every person's existence, and can evolve under the circumstances of one's life and society. This image has been repeatedly depicted by scholars in the poetry of various poets. Houshang Ebtehaj (H.F. Sayeh) and Siavash Kasraie are considered among contemporary poets in which archetypes have manifested in their poetry. The increase in public reputation in their literary works is due to the great deal of use of motifs, images, and words existing in people's ethnic memory. Since the role of a woman is an inseparable affiliate of Persian poetry which has been mentioned in various eras and at times has been the cornerstone of Persian poetry single-handedly, studying Anima's archetypes in the poems of Ebtehaj and Kasraie can aid to critique and analyze the thoughts and views of the two stated poets. In this descriptive-analytical study, data analysis method is qualitative and inductive reasoning method (from component to total) is used for reasoning. The results of this study suggest that due to the specific temporal and social characteristics of the poems of Ebtehaj and Kasraie, these archetypes take on various forms including significant features such as Anima of abstract/ imaginary and admiration towards nature which are reflections of these mysterious illustrations. Research aims: 1. Investigating the distinctive role of the Anima archetype (woman and lover) based on psychological thoughts. 2. To think beyond the ideas of the poetry of Ebtehaj and Kasraie to study the archetype of "Anima" (the feminine psyche of men) and its various forms of appearance and presence in the words of these two poets. Research questions: 1. How can one harmonize the ancient discourse of the Anima model with the topics of psychology? 2. In what way has the “Anima” (feminine psyche of men) archetype manifested in the poetic thoughts of Ebtehaj and Kasraie?