عنوان مقاله :
پژوهشي بر شاخص ترين نقوش نمادين گياهي در گچبري هاي ساساني
عنوان به زبان ديگر :
Research on the most prominent Symbolic Plant Figures in Sassanid Stuccos
پديد آورندگان :
موسوي حاجي، رسول دانشگاه مازندران - گروه باستان شناسي , مهرآفرين، رضا دانشگاه مازندران - گروه باستان شناسي , رستمي، هوشنگ دانشگاه مازندران
كليدواژه :
ساساني , گچبري , نقوش نمادين , نقوش گياهي , مطالعات باستان‌شناختي
چكيده فارسي :
دوران باستان نقوش و نشان‌هاي نمادين علاوه بر جنبه هاي تزئيني بيانگر مسائلي مهم در باب فرهنگ، هنر و حتي ساختارهاي اجتماعي يك حكومت و كشور است. در دوره ساساني نيز نقوش نمادين با توجه به درهم‌آميختگي دين و سياست رونق بيشتري گرفته است، به‌نحوي‌كه در اكثر آثار هنري به‌جاي مانده از دوره ساساني مي‌توان نمونه‌اي از آن‌ها را مشاهده نمود. هنر گچبري در دوره ساساني ازجمله هنرهاي توسعه‌يافته‌اي است كه نسبت به دوره هاي قبل به اوج پختگي خود رسيده و شاهد كاربرد وسيع آن به‌صورت اشكال متنوع نمادين در بناها و كاخ‌هاي ساساني هستيم. بررسي نقوش گياهي نمادين گچبريهاي دوره ساساني، ضرورتي است كه متأسفانه تاكنون به‌طور مستقل و مبسوط به آن پرداخته نشده است. اين پژوهش بر اساس هدف از نوع تحقيقات بنيادي و بر اساس ماهيت و روش از نوع تحقيقات تاريخي به شمار ميرود. نتيجه اين بررسي نشان ميدهد كه غالب نقوش نمادين موجود در گچبري هاي دوره ساساني ريشه مذهبي دارند، اين نقوش هرچند در قالب نقوش متعدد و متنوع گياهي به نمايش درآمده اند، ليكن هر يك از آن‌ها به‌عنوان يك سمبل از باورهاي ديني و اعتقادي است. انگور و درخت زندگي ازجمله نمادهايي است كه در ايران نمادي از باروري و بركت و جاودانگي هستند و همواره در اين دوره اين نقوش در آثار گچبري قابل مشاهده است، همچنين نقش نيلوفر معرف يكي ايزدان دين مزديسنا است.
چكيده لاتين :
In ancient times, symbolic figures and badges in addition to decorative
aspects represented important issues regarding culture, art and even social
structures of a state and country. In the Sassanid period, symbolic figures
(patterns) also boomed with respect to the interfusion of religion and
politics, so that some examples of these symbolic figures can be seen in most
of the artworks remained of the Sassanid period. The stucco art during the
Sassanid era was one of the most developed arts which has reached to the
peak of its maturity in this period compared to the preceding periods and
witnessed its widespread use in various symbolic forms in Sassanid
buildings and palaces. The study of symbolic plant figures of the Sassanid
period is a necessity that has unfortunately not been studied independently
and extensively so far. With respect to the object of study, the present
research is of a fundamental type and with respect to its nature and
methodology it is a historical study. The result of this research indicate that
most of the symbolic motifs (patterns) found in the Sassanid stuccos have a
religious origin; although these figures have been depicted in the form of
numerous and diverse plant figures, each of them are considered as a symbol
of religious beliefs. Grapes and the tree of life are among the symbols that
symbolize fertility, blessing and immortality in Iran and have always been
seen in the stucco works during this period; also, the lotus figures represents
one of the deities in Mazdisna religion.
عنوان نشريه :
جامعه شناسي تاريخي
