برساخت معنايي نهاد خانواده و تركيب‌بندي آن در فضاي رسانهاي؛ تحليل فرهنگي-اجتماعي برنامه‌هاي ماهواره‌اي فارسي زبان

Semantic construction of the family and its composition in the media: Socio-cultural analysis of Persian-language satellite programs

طبق آمارهاي رسمي حداقل يك مورد از هر چهار خانواده ايراني داراي تجهيزات دسترسي مستقيم به امواج ماهوارهاي هستند. همين گزارشها افزايش ساليانه در اين دسترسي و بهرهبرداري را نشان ميدهد. عليرغم برخي موضعگيريهاي رسانهاي و بعضا تبليغاتي، آنچه كه كمتر بدان پرداختهشده، تحليل علمي اثرگذاريهاي ضمني و تدريجي برنامههاي مذكور بر فرهنگ و حيات اجتماعي مخاطبان بودهاست. براي دريافت چنين تصويري بايد پرسشهايي را در نظر داشت، از جمله اينكه در اين سريالها چه رمزگاني نهفته است؟ چه ايده‌اي بر آنها مسلط است؟ از چه تركيب‌بندي تشكيل شده اند؟ و راهبرد فرهنگي اتخاذ شده آنها چيست؟ هدف اصلي از پژوهش حاضر پاسخگويي به سوالات فوق در ارتباط با خانواده به عنوان يك نهاد اجتماعي كليدي است. در اين راستا براي تحليل نظري موضوع از نظريات هژموني گرامشي، نظريه كاشت و نظريه برجسته-سازي استفاده گرديد. در بخش ميداني مطالعه نيز از روش تحليل محتوا براي واكاوي مضامين نهفته در يكي از سريالهاي پرمخاطب تركي (عمر گل لاله) استفاده شد كه از دو شبكه ماهوارهاي فارسي زبان (جم و تريپل اي) پخش شده است.

The contemporary literature still lacks sufficient research-based evidence on satellite series, their implicit and gradual influences on the culture and social life of the audience. In order to contribute filling this research gap, a wide range of questions are required to be considered. For instance, what is the cultural strategy of these satellite series? This study primarily aims to contribute filling this research gap with specific reference to the association between the satellite series and the family. Theoretically, this study is based on the Gramscian theory of hegemony, the theory of planting and the theory of highlighting. Methodologically, the present study relies on the content analysis (the latent theme) of the Turkish popular satellite series named ‘Lilac Life’. The research results show that the series highlights elements such as romantic-sexual relations, illegitimate relationship, having an illegitimate child, betrayal of the spouse, divorce and numerous unstable marriages. The series seeks to expand and promote this through mocking the viewers’ cultural beliefs and imposing them a new synthesis. In conclusion, the cultural strategy adopted in this satellite series was the elimination of family authenticity.