ظهور « خبر جعلي » در « عصر پساحقيقت » ؛‌ اهداف و پيامدها

The Appearance of Fake News in the Post-truth Era; Goals and Consequences

رسانه هاي اجتماعي، پلتفرمي براي كاربران شان فراهم كرده اند كه كاربران از طريق آنها مي توانند در سريع ترين زمان با كاربران ديگر ارتباط و نظام پيام رساني موثري برقرار كنند؛ ظهور اين نوع پلتفرم ها در جامعه شبكه اي امروز، به‌طور تقريبي همه عرصه هاي زيست اجتماعي ازجمله فرايندهاي حرفه اي و سازماني توليد خبر به‌مثابه يكي از اركان موجده و مبقيه جوامع و حكومت هاي مدرن را به چالش كشيده است؛ اگر خبرهاي منتشرشده در فضاي اين رسانه هاي اجتماعي جعلي باشند، كاربران به‌وسيله اين خبرها فريفته مي شوند و احتمال مي رود كه تصميمات اجتماعي شان نامتعارف شود، چنانچه در عصر پساحقيقت، كاربران، بررسي هاي واقعي و تجزيه‌وتحليل اطلاعات دريافتي را كنار گذاشته و تقريباً بي‌چون‌وچرا مقهور انواع اطلاعات مخرب مي شوند. در اين دوران جديد، شناخت كامل ابعاد، اهداف و پيامدهاي خبر جعلي كه پديده اي نوظهور و آسيب زاست براي مقابله با ابعاد ويرانگر آن ضروري به نظر مي رسد. در اين مقاله با بررسي جامع منابع علمي موجود و انجام مصاحبه عميق، چهار مضمون سازمان يافته «تفاوت خبر جعلي با خبر»، «تشابه خبر جعلي با خبر»، «اهداف» و «پيامدهاي» خبر جعلي را با كمك روش تحليل مضمون ارائه داديم. از اين‌رو خبر جعلي در مولفه هايي چون قالب خبري و سازماني و حرفه اي بودن مشابه و در مولفه هايي چون توليد بر بستر رسانه هاي غيررسمي متمايز از خبر واقعي است. خبر جعلي با اهدافي چون تشكيل جنگ رواني و تامين منافع مالي، سياسي و ايدئولوژيك توليدكنندگان منتشر مي شود. خبر جعلي پيامدهايي نظير مخاطره انداختن امنيت ملي و روان عمومي جامعه و بالابردن احتمال تصميم‌گيري مبتني بر اطلاعات غلط را در پي دارد.

Social media provide a platform that enables the online users to communicate and exchanges messages with other users effectively and in the shortest possible time. The emergence of these types of platforms in today's network society has posed as a challenge to almost all aspects of social life, including professional and organizational processes of news production as one of the pillars of the existence and survival of modern societies and governments. If social media create and share fake news, the users may be deceived and be prone to make unusual decisions in their social life. Hence in the post-truth era, online users have set aside the objective investigation and analysis of the information they receive via social media and are almost unquestionably dominated by various harmful information. In this new era, a complete understanding of the dimensions, goals and consequences of fake news, which is an emerging harmful phenomenon, seems to be imperative if its destructive dimensions are to be confronted. The present essay addresses four structured themes, i.e. "difference between fake news and news", "similarity between fake news and news", "the goals of fake news production" and "the consequences of fake news" through a comprehensive study of the existing scientific resources, conducting in-depth interviews and by employing thematic analysis method. This study suggests that in terms of such components as "news format and professionalism", fake news is similar to authentic news, while they are different in terms of such component as "production on an informal media platform". Fake news is spread for such purposes as supplying psychological warfare and safeguarding the financial, political and ideological interests of the producers.Fake news has such consequences as jeopardizing the national security and the psyche of the public as well as raising the probability of making decisions on the basis of disinformation.