بررسي عوامل موثر بر احساس امنيت رواني سالمندان با تأكيد برسطح توسعه يافتگي مناطق مختلف شهر تهران- كاربرد مدل چند سطحي

امروزه در اكثر كشور‌ها‌ي جهان، بررسي ابعاد و مسائل رواني، اقتصادي و اجتماعي مربوط به سالمندان پيچيده ­تر شده است. از جمله نيازهاي اساسي بشركه در بيشتر نظريه ­هاي روان شناسان و نيز پژوهش­هاي آنان درباره خصوصيات انسان، مشاهده مي ­گردد، نياز به امنيت است. هدف اصلي اين مقاله، شناخت تعيين كننده ­هاي اقتصادي، اجتماعي و جمعيت شناختي احساس امنيت رواني سالمندان در شهر تهران با استفاده از تحليل چند سطحي مي­باشد. سوالات اساسي كه اين مطالعه تلاش مي­كند، به آنها پاسخ دهد، اين است كه مهمترين عوامل اقتصادي، اجتماعي و جمعيت شناختي تأثيرگذار بر احساس امنيت رواني سالمندان شهر تهران، در سطح فردي چيست؟ آيا ساختار توسعه شهري، احساس امنيت رواني سالمندان را تغيير مي­دهد؟ روش تحقيق دراين مطالعه، پيمايشي بوده و نمونه گيري در سال 1390 انجام شده است. جامعه آماري اين پژوهش، جمعيت سالمندان 60 ساله و بيشتر شهر تهران در نظرگرفته شده، كه 7/3 درصد از جمعيت 7 ميليون و 803 هزارنفري كلان شهر تهران، در سال 1385 را شامل مي­ شوند. روش انتخاب نمونه­ هاي آماري تصادفي بوده و شش منطقه از مناطق 22 گانه تهران با توجه به تراكم جمعيت و سطوح متفاوت درجه توسعه يافتگي مناطق شهري، انتخاب و 873 فرد سالمند در خانوار مورد پرسش قرار گرفتند. داد ه ­هاي مربوط به سطح توسعه يافتگي مناطق شهر تهران برگرفته شده از مقاله رتبه­بندي شاخص ­هاي رفاه شهري مناطق مختلف شهر تهران در سال 1385 نوشته شده توسط محمدزاده اصل و همكاران (1389) مي­ باشد. در اين مقاله از روش خطي سلسله مراتبي به منظور بررسي تأثير متغيرهاي سطح كلان بر ضرايب رگرسيوني سطح فردي در تبيين احساس امنيت رواني سالمندان در شهر تهران استفاده شده است. نتايج نشان داد، بيشترين تغييرپذيري در ميانگين نمره احساس امنيت رواني سالمندان مرتبط با سطح فردي يا سطح يك مي­باشد. همبستگي بين طبقه ­اي بدست آمده، نشان داد كه 2 درصد از تغييرات ميانگين نمره احساس امنيت رواني سالمندان متأثر از سطح دو يا ويژگيهاي مناطق شهري تهران بوده و 98 درصد از تغييرات آن متأثر از ويژگيهاي سطح فردي مي­باشد. نتايج نشان داد، شاخص توسعه يافتگي اقتصادي و اجتماعي مناطق شهري از نظر آماري، تأثير معناداري بر ميانگين نمره احساس امنيت رواني سالمندان تهران در بين مناطق شهري تهران ندارد. سن فرد و وضعيت زناشويي فرد سالمند با ميانگين نمره احساس امنيت رواني سالمند، رابطه معناداري را نشان داد. رشد جمعيت سالمند در كشور، وضع سياست‌ها و برنامه‌هاي اجرايي جديدي را در اين زمينه طلب مي‌نمايد.