كليدواژه :
حافظۀ ديني ايرانيان , اكولوژي هاي حافظه اي , تحليل فرهنگي , نبرد حافظه ها , سياست حافظه , ضدحافظه ها , حافظه هاي متكثر
چكيده فارسي :
در اين مقاله، تحول در الگوهاي حافظۀ ايرانيان (با تأكيد بر تجربۀ ديداري‌شان) تبيين و نقش مناسبات قدرت در آن تحليل خواهد شد. بدين منظور از انواع تكنولوژي‌هاي حافظه‌اي (شفاهي، سواد (چاپ) و ديجيتالي (الكترونيك)) و تأثير آن در به وجود آمدن اكولوژي‌هاي حافظه‌اي در دوره‌هاي مختلف (پيشامعاصر، معاصر و امروزي) سخن به ميان خواهد آمد. سپس، با تكيه‌بر رويكرد و روش "تحليل فرهنگي"، نقش مناسبات قدرت در توليد، انباشت و انتقال حافظه‌هاي ديني (يا اطلاعات، دانش‌ها و مناسك ديني) ايرانيان تحليل مي‌گردد. نشان داده خواهد شد با گذار به دوران معاصر قدرت عامليّت و بازيگري ايرانيان در حافظه‌هاي ديني‌شان از عامه مردم به نفع نخبگان و دولت تغيير پيدا مي‌كند. درواقع، استدلال اين است كه در دوران معاصر قدرت توليد و بازتوليد ايرانيان درزمينه بازتعريف جايگاه دين در حافظه‌شان كاهش‌يافته و در عوض نقش ساختارهاي معاصر (همچون سواد)_از خلال توليد حافظه‌هاي كلان نخبه‌گرايانه و نيز دولت- افزايش يافته است. باوجوداين، همان‌طور كه اشاره خواهد شد با ظهور تكنولوژي‌هاي حافظه‌اي ديجيتال (الكترونيك) در توليد، ذخيره و انتقال دانش‌ها و حافظه‌هاي ديني به نظر مي‌رسد اكولوژي حافظه‌اي ايرانيان يك بار ديگر دگرگون شده و ازاين‌رو، كلان حافظه‌ها (ي ديني) جاي خود را به حافظه‌هاي متكثر مي‌دهند و نقش قدرت عامه ايرانيان در حافظۀ ديني‌شان در حال احيا شدن است.
چكيده لاتين :
In the present paper, the transformations in Iranians’ memory (with an emphasis on their religiosity) is explained and the role of power relations is analyzed. For this purpose, three types of memory technologies (oral, literacy (print) and digital (electronic)) and their impacts on the formation of memory ecologies in different periods (pre-modern, modern, and the present) will be discussed. Then, the role of power relations in the production, accumulation, and transition of Iranian religious memory (or religious information, knowledge and rituals) is analyzed, based on the approach and method of "cultural analysis". It will be shown that with the transition to the modern era, the power of agency and role of Iranians in their religious memory shifted from the public toward the benefits of the intellectuals and the state. In fact, the argument is that in the modern era, the power of Iranians' memory production and reproduction in terms of redefining the position of religion declined, and instead the role of modern structures (such as literacy)— through the production of intellectuals’ meta-memories as well as the state—increased. However, as will be mentioned, with the advent of digital (or electronic) memory technologies in the production, accumulation, and transition of religious knowledge as well as memory, the Iranians’ memory ecology has been transformed once again, and thereby, the (religious) meta-memories are being replaced by the plural memories and the role of Iranian public agency in their religious memory is being restored.
