تبيين معناي «رجال مذهبي – سياسي» درج شده در اصل 115 قانون اساسي با تأكيد بر سيره علوي

Clarify means of " Religious- Political Men in article 115 of the basic law by emphasizing on Alavi's Sira

در اصل 115 قانون اساسي خصوصياتي براي مقام رياست جمهوري بيان گرديده كه قيد «رجال مذهبي- سياسي» به عنوان پيش شرط آن عنوان شده است. با عنايت به ابتناي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران بر مباني اسلامي بايد ديد چه مبناي شرعي و ديني براي اين خصوصيت وجود دارد؟ از آن جايي كه حكومت اسلامي پس از رسول خدا صلي الله عليه و آله يك بار ديگر در دوران حكومت پنج ساله اميرالمومنين عليه السلام جان تازه‌اي گرفت لذا الگوبرداري از سيره آن حضرت عليه السلام مي‌تواند مبناي دقيقي براي نظام مقدس جمهوري اسلامي قرار گيرد. اين مقاله بر آن است تا با بررسي منش و سيره عملي اميرالمومنين عليه السلام در گزينش صاحبان مناصب حكومتي به اين مهم دست يابد كه آيا مي‌توان ردپايي از خصوصيت رجل مذهبي- سياسي در سيره آن حضرت عليه السلام يافت؟ در پاسخ به اين سوال بايد گفت كه اگر چه واژه رياست جمهوري در نهج البلاغه و متون مربوط به آن دوران نيامده است ولي با توجه به آن كه اين مقام نيز يك منصب حكومتي است، مي‌توان معيارهاي آن را در بيانات امام عليه السلام راجع به گزينش حاكمان واكاوي نمود. با بررسي و تحقيقي كه در سيره علوي عليه السلام صورت گرفت اين حقيقت به اثبات رسيد كه در متون ديني خصوصاً معارف علوي به طور روشن معيارهايي براي تصدي مقام‌هاي حكومتي مشخص شده است كه «حُسن شهرت» از جمله آنان مي‌باشد به طوري كه رجال صاحب منصب در حكومت علوي همگي از «حُسن شهرت» در زمينه يا زمينه‌هاي متعدد برخوردار بوده‌اند. اين تحقيق به روش كتابخانه‌اي (توصيفي- تحليلي) و با بهره‌گيري از نهج‌البلاغه اميرالمؤمنين عليه السلام و كتب سيره و تراجم نگاشته شده است.

According to article 115 of the constitution, some characteristics have been provided for the president and the term "rejal e mazhabi va siyasi" (respected religious and political figures/men) is one of its preconditions. Given the constitution of the Islamic Republic of Iran on Islamic principles, what religious bases are there for this characteristic? Since the Islamic state after the Prophet (PUBH) once again revived during the five-year reign of Amir al-Momenin, the modeling of the Prophet's Sira'ah can serve as an accurate basis for the sacred system of the Islamic Republic. This article seeks to ascertain whether it is possible to trace the character of the religious-political officer in the Sira'ah by examining the practical nature of the Amir al-Momenin in the selection of government administrators. The answer to this question is that although the term of the presidency is not available in Nahj al-Balagha and its related texts since it is also a government office, its criteria can be found in the Imam's statements about the selection of government administrators. The findings of the present through investigating the Alawite Sira'ah revealed the fact that in the religious texts, especially the Alawite teachings, clearly there are criteria for the appointment of government administrators, including "good reputation". That is why all the officials in the Alawite government had a "good reputation" in various fields. This research has been conducted in a descriptive-analytical method using Amir al-Momenin's Nahj al-Balagha, Sira'ah books, and their translations.