آغازۀ زماني مسّ شيطان تحليل و سنجش حديث «ما من بني‌آدم مولود الا يمسه الشيطان حين يولد»

موضوع تسلط شيطان از جمله موضوعاتي است كه در شماري از آيات قرآن و احاديث اسلامي مطرح شده است. براي اشاره به تسلط شيطان بر انسان در روايات، از لفظ مسّ استفاده شده است؛ از جمله در روايتي منسوب به پيامبر(ص) به نقل از ابوهريره چنين آمده است: «ما من بني‌آدم مولود الا يمسه الشيطان حين يولد.» روايت مذكور با توجه به معناي غالبي مسّ در لغت كه به معناي برخورد فيزيكي بين دو چيز به كار رفته است، به تسلط شيطان به‌صورت مطلق بر تمام بشر از زمان طفوليت اشاره دارد. اين برداشت از روايت ابوهريره، با آيات قرآن و ديگر روايت‌هايي كه تسلط شيطان بر انبيا و بندگان مخلص خداوند را نفي مي‌كنند، در تعارض است. رويكرد شارحان در رفع تعارض مذكور به سه گونه قابل تقسيم است: رويكرد قبول و تصحيح، رويكرد توجيه معناشناختي و رويكرد تضعيف و رد. رويكرد توجيه معناشناختي به‌عنوان نظريۀ معيار، ضمن پذيرش صدور روايات با رد كردن رويكرد‌هاي جعل و ضعيف بودن روايت و عدم پذيرش معناي ظاهري در ديدگاه قبول و تصحيح، به جمع بين آيات و روايات پرداخته و ديدگاه مقبولانه‌تري را ارائه كرده و تعارض ظاهري بين آيات و روايت «ما من مولود الا أن يمس الشيطان» را رفع كرده است. در واقع مراد از مسّ در اين روايات معناي تماس فيزيكي نيست، بلكه اميد به اغوا و وسوسه كردن هريك از اولاد بشر توسط شيطان از آغاز تولد است و هيچ ارتباطي بين مس در اين روايت و تسلط داشتن شيطان بر اولاد بشر از زمان كودكي وجود ندارد