رجعت و مستندات روايي آن در تفسير قمي

رجعت كه در حيطه معناشناختي بازگشت به مبدأ است، در اصطلاح اماميه، به معناي بازگشت دوبارۀ رسول خدا(ص)، ائمه(ع) و گروهي از دينداران حقيقي براي رسيدن به بخشي از پاداش، و گروهي از كفرگرايان و معاندان ايشان به دنيا براي رسيدن به عذاب استحقاقي است. اين ديدگاه، با مخالفت اهل سنت مواجه شده است. علي بن ابراهيم قمي در تفسير خود رواياتي ذكر كرده كه بر قطعيت رجعت تأكيد مي‌كند. مقالۀ حاضر به روش توصيفي‌تحليلي به بررسي روايات و استنادات علي بن ابراهيم قمي در خصوص مسئلۀ رجعت در تفسير قمي پرداخته است. در اين پژوهش، روشن شد كه قمي با استناد به روايات ائمه(ع) كه از جهت سند حمل بر صحت مي‌شود و از جهت فراواني به تواتر مي‌رسد، وقوع آن را قطعي مي‌داند. در بررسي گونه‌شناسي مباحث رجعت در تفسير قمي دانسته شد كه مسائل استدلال بر صحت رجعت، گروه‌هاي مشمول رجعت، رجعت به‌مثابۀ وعدۀ الهي به آل محمد(ص) و فلسفۀ رجعت كه انتقام از معاندان است، مورد توجه قمي قرار گرفته است.