بررسي ابعاد اجتماعي بهزيستي ذهني در رويكردها و برنامه‌هاي پيشگيري از سوء مصرف ‌كننده مواد

studying the social dimension of subjective well-being in substance abuse prevention approaches and programs

هدف: هدف از نگارش اين مقاله ارزيابي سهم ابعاد اجتماعي بهزيستي ذهني در رويكردها و برنامه‌هاي مختلف پيشگيري از مصرف مواد در بين نوجوانان است. روش: ابتدا با استفاده از روش پيمايش، ابعاد اجتماعي بهزيستي ذهني و همچنين نگرش نسبت به مواد در بين 600 نفر از دانش‌آموزان عادي، و پرخطر 14 الي 17 سال شهر تهران كه به شيوه نمونه‌گيري خوشه‌اي تصادفي از پنج بخش جغرافيايي اين شهر انتخاب شده بودند، سنجيده شد. ابزار مورد استفاده در اين بخش شامل پرسش­نامه­ هاي ابعاد اجتماعي بهزيستي ذهني و رفتارهاي پرخطر بود. سپس با استفاده ازتحليل متن و تهيه چك‌ليستي مبتني بر نتايج بخش پيمايش، مؤلفه‌هاي ابعاد اجتماعي بهزيستي كه در نگرش مثبت نسبت به مصرف مواد مؤثر بودند، در رويكردها و مداخلات پيشگيري از مصرف مواد در بين نوجوانان مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد بيشترين توجه به بعد يكپارچگي اجتماعي و كمترين توجه به عدالت اجتماعي بوده است. از كل توجه رويكردهاي شش‌گانه به ابعاد اجتماعي يادشده، بيشترين امتياز متعلق به رويكرد سيستماتيك و پس از آن رويكرد نفوذ اجتماعي، رويكرد اجتماع‌محور، رويكرد ارتقاي شايستگي، رويكرد پرورش عاطفي و رويكرد آگاهي­رساني در رتبه‌هاي بعد قرار گرفتند. نتيجه­ گيري: بيشترين توجه در برنامه‌ها به بعد پذيرش اجتماعي و پس از آن يكپارچگي اجتماعي، مشاركت اجتماعي و در حد ناچيزي شكوفايي اجتماعي بوده است. متأسفانه مؤلفه‌هاي عدالت اجتماعي و امنيت اجتماعي جايي در بين برنامه‌ها و مداخلات به خود اختصاص نداده‌اند.

The purpose of this article is to assess the contribution of the social dimension of subjective well-being to different prevention approaches and programs of substance abuse among adolescents. First, using the survey, the social dimensions of subjective well-being and attitudes toward the drugs were measured among 670 normal, high-risk and addicted students in Tehran. Then, using a qualitative study of document analysis, the contribution of social dimension of subjective well-being that were effective in the positive attitude toward drug use were studied in the prevention approaches and interventions of substance abuse among adolescents. Findings indicate that the most attention is paid to social integration and the least attention to social justice. The systematic approach was ranked first in terms of attention to these dimensions, and then the approach of social influence, social approach, competence-enhancing approach, emotional development approach and awareness-raising approach were ranked. Most attention was paid to social acceptance followed by social integration, social participation and, to a lesser extent, social flourishing. Unfortunately, the components of social justice and social security have not been placed anywhere between programs and interventions.