رابطۀ «ضعف اراده» با اخلاقي زيستن از ديدگاه ارسطو؛ با نگاهي به نظر سقراط دربارۀ ضعف اراده و نقد ارسطو بر آن

The Relationship between Weakness of Will and Ethical Life in Aristotle: A Glance at Socrates’ View and Aristotle’s Critique of Weakness of Will

مفهوم «ضعف اراده» يكي از مفاهيم بنيادين در اخلاق شناسي ارسطوست و فهم آن كاملاً متوقف بر فهم معنا و كاربرد آن در آراء اوست. در اين نوشتار، با روشي توصيفي ـ تحليلي كوشيده ايم تا پس از اشاره به ريشۀ لغوي اصطلاح ضعف اراده در زبان يوناني، ابتدا نظر سقراط دربارۀ ضعف اراده و نقد ارسطو بر آن را بيان كنيم و سپس با توجه به برخي از مصاديق مفهوم ضعف اراده در كتاب اخلاق نيكوماخوسي ارسطو، نشان دهيم كه چرا انسان گاهي بر خلاف معرفت اخلاقيش عمل مي كند. در ادامه، با بيان تحليل ارسطو از پديدۀ ضعف اراده بعنوان يكي از موانع اخلاقي زيستن، توضيح داده مي شود كه گاهي ضعف در فرايند «اراده‌ورزي» با عقلانيت تضاد مي‌يابد و سبب مي شود كه انسان با علم به اينكه يك عمل بلحاظ اخلاقي درست يا نادرست است، تحت سيطرۀ اميال نابجايش آن عمل اخلاقاً نادرست را انجام دهد يا آن عمل اخلاقاً درست را انجام ندهد. از نظر ارسطو، شرط عقلاني بودن التزام اخلاقي اينست كه انسان از «حكمت عملي» بهره مند باشد و اگر عقل در مقام عمل، هدايت ديگر قواي انسان را بر عهده گيرد، انسان قطعاً عمل درست را اراده و انتخاب خواهد كرد و آن را انجام خواهد داد.

Weakness of will” is one of the fundamental concepts in Aristotle’s ethics, a thorough understanding of which requires an understanding of its meaning and use in his views. In this paper, following a descriptive-analytic method, the authors initially refer to the lexical roots of the expression of “weakness of will” in Greek and, then, try to explain Socrates’ idea of weakness of will and Aristotle’s critique of this view. Next, given some of the referents of the concept of weakness of will in Aristotle’s Nichomachean Ethics, they seek to demonstrate why human beings sometimes act against their ethical knowledge. Later they provide Aristotle’s analysis of the phenomenon of weakness of will as one of the obstacles to living an ethical life and argue that sometimes it stands in contrast to rationality. As a result, while being aware that something is ethically wrong or right, an individual, under the influence of their misplaced desires, might act unethically or cease to act ethically. In Aristotle’s view, a necessary condition for the rationality of ethical necessity is for human beings to benefit from “practical wisdom”. He also believes that if the intellect leads the other human faculties at the level of act, individuals will certainly choose and do the right thing.