تبييني از تعطيلي حج از صفويه تا انقلاب اسلامي ايران

حج‌گزاري مسلمانان از اواخر حيات رسول الله9 آغاز گرديده و تا قرن سوم هجري، جز موارد بسيار معدود كه بيشتر مربوط به حوادث طبيعي و غير مترقبه بود، بي وقفه انجام ‌شده است. از اين زمان به بعد و با ضعف دستگاه خلافت عباسي و پديد آمدن كانون‌هاي متعدد قدرت در جهان اسلام، رقابت‌ها بر سر سيادت بر حرمين شريفين، به عنوان كانون‌هاي مشروعيت‌زا، شروع شد كه گاه به تعطيلي حج مردمان قلمرو رقيب منجر گرديد. در بازه زماني 907 قمري كه صفويه در ايران قدرت گرفت تا پيروزي انقلاب اسلامي در ايران (سال 1399ق/ 1357ش) نيز بيشتر بنا به دلايل سياسي و مذهبي، حج در برخي سال‌ها تعطيل شد. اين نوشتار در صدد است تا پس از بررسي علل كلي تعطيلي حج، سال‌هايي را كه اداي اين فريضه الهي مدتي براي برخي مردمان سرزمين‌هاي اسلامي ميسر نشده است، مطرح كند. پرسش اصلي مقاله اين است كه علل تعطيلي حج در بازه زماني از صفويه تا انقلاب اسلامي چه بوده و چه سال‌هايي و چرا حج تعطيل شده است.