بررسي تغييرات كاربري اراضي حوضه سد كارده به روش آناليز شدت

پوشش زمين و كاربري اراضي از مهم‌ترين عوامل هيدرولوژيكي در حوضه‌هاي آبخيز مي‌باشند؛ زيرا در كيفيت و حجم كل رواناب نقش مؤثري دارند. بررسي ميزان افزايش، كاهش، انتقال و ثبات بين كاربري‌ها درك بهتري از نحوه تغييرات پوشش و كاربري اراضي يك منطقه مي‌دهد. اين تحقيق تغييرات را در ميان كلاس‌هاي طبقه‌بندي شده كاربري اراضي حوضه آبخيز سد كارده (شمال‌شرق ايران) ارزيابي و شدت آن‌ها را در سه بعد زمان، طبقه و شدت انتقال تحليل مي‌كند. با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و بررسي‌هاي ميداني، منطقه مورد مطالعه در سال‌هاي 1987، 1998، 2008 و 2016 به پنج طبقه مرتع، زراعت آبي و باغات، زراعت ديم، برون‌زدگي سنگي بدون پوشش و مناطق مسكوني طبقه‌بندي شد. تحليل شدت تغييرات كاربري‌ها براساس روش رياضي ابداعي آلدويك و پنتيوس‌(2012) كه شدت‌هاي مشاهداتي را با شدت يكنواخت مقايسه مي‌كند، انجام شد. براي هر بازه زماني، جدول تقاطعي ايجاد شد و شدت تغييرات هر كاربري در سه بعد زمان، طبقه و انتقال بررسي شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان تغييرات كاربري اراضي مربوط به سه كاربري مرتع، زراعت آبي و ديم بوده و در بازه زماني 1998-1987 رخ داده است، اما شدت اين تغييرات در بازه زماني 2016-2008 بيشتر بود. در تمامي دوره‌ها كاربري مرتع به‌عنوان يك پتانسيل در تبديل به ساير كاربري‌ها نقش مؤثر داشته و تغييرات كاربري‌ها الگوي منظمي نداشتند. در اثر تغييرات شديد و غيراصولي تبديل كاربري مرتع به اراضي زراعي ديم و آبي و بالعكس، كاربري بدون پوشش 4 درصد افزايش نشان داد. نتايج نشان مي‌دهد كه همانند ساير مناطق مشابه در كشورهاي درحال‌توسعه، تغييرات كاربري اراضي با رشد جمعيتي، شرايط اقليمي و اقتصادي كشور مرتبط است و مي‌تواند بر منابع طبيعي تأثير مخرب بگذارد.