تحقيقي در ماهيت جهان اخلاقي نزد ابن‌سينا

A Research on the Nature of Ethical World in Avicenna's Philosophy

جهان اخلاقي نزد ابن‌سينا چيست و عمل انسان بايد چگونه باشد تا به ساخت آن منتهي شود؟ از آنجا كه جهان كثرت، معلول ارادۀ خداوند بوده و به واسطۀ سلسله مراتبي از عقول به وجود آمده است، ماهيتاً از سنخ عقل است. انسان نيز مي تواند به عنوان مجراي ارادۀ الهي در عالم عمل كرده و با ادراك معقول از عالم، صور معقولي را به آن اضافه كند. بنابراين، شرط عمل اخلاقي براي او شناخت معقول از عالم است و با اين شناخت، رفتار او به ساخت جهاني عقلاني منتهي خواهد شد. اگر شناخت انسان از عالم از هر منبع معرفتي ديگري غير از عقل حاصل شده باشد، جهان به خوبي شناخته نشده و قواعد عمل انسان در اين عالم نيز به خوبي شناخته نخواهد شد. بنابراين، براي شناخت جهان اخلاقي ابن‌سينا ابتدا بايد ماهيت عالم را شناخت و سپس، به ماهيت رفتار اخلاقي نزد انسان پي برد و در آخر ماهيت جهان اخلاقي او را به‌درستي تعريف كرد. بر اين اساس، اين تحقيق نيز از تلاش جهت شناخت ماهيت عالم آغاز مي‌شود و با تحقيق دربارۀ منشأ رفتار اخلاقي براي انسان سعي ميكند ماهيت جهاني را بشناسد كه با اضافه‌شدن صور حاصل از رفتارهاي اخلاقي انسان به عالم شكل ميگيرد.

What is the ethical world in Avicenna's philosophy and how should man's action be to lead to its construction? The nature of the world of plurality is intellectual because it has been caused by God's will through a hierarchy of intellects. Man can also function as the channel of God's will and add rational forms to the world knowing it rationally. Therefore, the condition of moral action for him is rational knowledge of the world, which will lead to the construction of a rational world. If man's knowledge of the world is derived from any epistemological source other than reason, the world and the rules of human action in it are not known properly. Thus, in order to understand Avicenna's ethical world, we should first understand the nature of the world, and then the nature of man's ethical action in it, and finally, define the nature of the ethical world correctly. Accordingly, this research begins with an attempt to understand the nature of the world, and researching the origin of man's moral behavior, seeks to understand the nature of the world constructed by the addition of the forms caused by man's moral behavior.