اعتبارات ماهيت؛ ابداع سينوي و ابتكار مدرس زنوزي

The Considerations of the Essence; Avicennian Invention and Aghaali Zonouzi's Innovation

در فلسفه اسلامي ماهيت داراي احكام مختلفي است كه مسئله اعتبارات ماهيت از آن جمله است. درپي طرح مسئله اعتبارات ماهيت، سه مفهوم كليدي در حوزه مباحث ماهيت به وجود آمد كه بين فيلسوفان اسلامي درباره ارتباط هريك از اين مفاهيم نسبت به هم، اختلاف نظر زيادي وجود دارد.. اين سه مفهوم عبارت‌اند از: مفهوم «كلي طبيعي»، مفهوم «ماهيت من حيث هي هي» و مفهوم «اعتبار لابشرط». در رابطه با ارتباط اين مفاهيم دو ديدگاه مشهور بين فلاسفه وجود دارد: ديدگاه نخست، كلي طبيعي و ماهيت من حيث هي هي را منطبق بر اعتبار لابشرط مقسمي مي‌داند. اين گروه به اعتبار مقسم باور دارند؛ ازاين‌رو شمار اعتبارات را چهار اعتبار مي‌دانند.مشهور حكما در اين گروه جاي مي‌گيرند. ديدگاه دوم، مانند گروه نخست معتقدند كلي طبيعي همان ماهيت من حيث هي هي است اما برخلاف ديدگاه نخست معتقد است هر دو مفهوم يادشده منطبق بر اعتبار لابشرط قسمي است. بنابر نظر گروه دوم شمار اعتبارات منحصر در سه اعتبار است زيرا اين گروه به ديدگاه مقسم باور ندارند. ابن‌ سينا مبدع بحث اعتبارات و قائل به ديدگاه دوم است و آقاعلي نماينده ديدگاه سومي است كه به‌صراحت آراء فيلسوفان ديگر را ناتمام دانسته و خود طرحي نو درانداخته كه آخرين مرحله در تكامل فلسفي اين ايده است. آقا علي شمار اعتبارات را به پنج اعتبار رسانيده است. با مبنا قرار دادن ديدگاه آقا علي در باب اعتبارات ماهيت مي‌توان تحليل بهتري از مسائل حمل اولي و شايع، اعتبار ذات حق و برخي ديگر از مسائل فلسفي ارائه داد.

In Islamic philosophy, the essence has many properties in which the considerations of essence are one of them. After this issue had been brought up, three key concepts had been raised in the works of Islamic philosophers around the essence that the connection of these concepts created a great deal of difference and conflicts. These three concepts are the concept of 'natural universal', the concept of 'Quiddity qua quiddity' and the concept of 'Nonconditioned quiddity'. There are two popular views among philosophers regarding the relevance of these concepts. The first view considers 'natural universal' and 'Quiddity qua quiddity' to be in accordance with the non-conditioned as a source of division. The second view, contrary to the first view, holds that both of these concepts are consistent with non-conditioned. Ibn Sina is the first one who invented this problem and falls into the second group, and Agha Ali represents a third view that explicitly considers the views of other philosophers to be unfinished and offered a new idea which is the last step in the philosophical improvement of this idea. From Agha Ali's point of view on the considerations of the essence, we can have a better analysis of Essential primary and technical common predications, consideration of the essence of God and some other philosophical issues.