ره‌نگاشت: ابزار طراحي و اجراي سياست‌هاي علم و فناوري

به دليل پيچيدگي و گستردگي مسائل اجتماعي و عدم قطعيت‌هاي پيش رو، سياست‌گذاري علم، فناوري و نوآوري با چالش‌هاي اساسي مواجه است كه براي مواجهه با آنها، ابزارهاي متعددي توسعه يافته است. يكي از اين ابزارها، ره‌نگاري است كه ابتدا به عنوان يكي از ابزارهاي برنامه‌ريزي، در سطح بنگاهي و سازماني به ويژه در حوزه توسعه فناوري به كار گرفته شد اما پس از آن به دليل ويژگي‌هاي ساختاري و فرآيندي آن كه امكان توجه هم‌زمان به ابعاد و لايه‌هاي مختلف مسئله را در ساختاري زمان‌مند، مشاركتي و با نگاه به آينده فراهم مي‌كند در حوزه‌هاي ديگر نيز گسترش يافت. ره‌نگاشت مي‌تواند چالش‌هاي مربوط به پيچيدگي، عدم قطعيت و ابهام موجود در راهبرد و نوآوري را نشان دهد و امروزه با تقويت ويژگي‌هاي كل‌نگري (توجه به مسائل اجتماعي و بسترهاي اجتماعيفني نوآوري‌ها و سياست‌ها)، آيندهنگري (استفاده از سناريوهاي مختلف در مواجهه با آينده‌هاي مختلف) و تقويت مشاركت آگاهانه ذينفعان، به ابزار توانمندي براي سياست‌گذاري علم، فناوري و نوآوري تبديل شده است. اين مقاله، ضمن معرفي ره‌نگاشت شامل تاريخچه و مفاهيم، ساختار، فرآيندها، كاركردها و عوامل موفقيت و كاستي‌هاي آن به بيان رويكرد ره‌نگاري براي طراحي و اجراي سياست‌هاي علم، فناوري و نوآوري و ملزومات مرتبط پرداخته و سپس شاخص‌هاي ارزيابي كارآمدي ره‌نگاشت‌هاي سياستي ارائه شده است.