كانه‌زايي طلاي ‌اپي‌ترمال با سنگ ميزبان كربناتي كاوند، جنوب‌غرب زنجان

محدوده كاوند در جنوب‌غرب زنجان و در بخش سلطانيه از پهنه ايران مركزي قرار دارد. توالي‌هاي سنگي پركامبرين‌پسين-كامبرين‌پيشين سنگ ميزبان كانه‌زائي هستند، در اين ميان بخش عمده كانه‌زائي با سنگ‌هاي دولوميتي سازند سلطانيه همراه است. كانه‌زائي به شكل‌هاي انبوهه‌اي، رگه-رگچه‌اي و پرشدگي فضاهاي خالي كارستي مشاهده مي‌شود. دگرساني‌هاي اكسيدآهني، كربناتي و سيليسي در منطقه غالب است. هماتيت، اسپكيولاريت، طلا، كالكوپيريت، پيريت، كالكوسيت، مالاكيت، آزوريت، گوتيت و ليمونيت كاني‌ هاي معدني، درحالي‌كه كوارتز، باريت، كلسيت و دولوميت كاني هاي باطله كانه زايي را تشكيل مي دهند. آهن و طلا عناصر مهم كانسارساز در اين منطقه هستند. مقدار متوسط آهن و طلا در كانه‌زايي كاوند به‌ترتيب 15.7 درصد (بيشينه 28.4 درصد) و 1.3 گرم در تن (بيشينه 14.6 گرم در تن) است. داده‌هاي زمين‌شيميايي همبستگي مثبت بالايي را ميان طلا با نقره، آرسنيك، آنتيموان، مس، روي، كادميم، و باريم نشان مي‌دهد. مطالعات ميانبارهاي سيال بر روي كوارتز از نمونه‌هايي با هميافتي كاني‌شناسي كوارتز+سولفيد+طلا و اكسيدهاي‌آهن+باريت+كوارتز+طلا متوسط درجه حرارت 277.84 درجه‌سانتي‌گراد و شوري 3.67 درصد وزني معادل نمك طعام را ثابت مي‌كند. كانه‌زائي به‌احتمال در فشار كمتر از 200 اتمسفر و عمق بيش از 700 متري تشكيل شده است. تجزيه ميكروپروبي چند‌عنصري دانه هاي طلا از رسوبات بستر آبراهه اي نشان مي دهد كه در تركيب طلاي كاوند مقادير طلا و نقره غالب است. مقايسه تركيب شيميايي ذرات طلاي كاوند با آنهايي از انواع مختلف كانسارهاي طلا، منشا اپي‌ترمالي آنها را ثابت مي‌كند. كانه‌زايي كاوند را مي‌توان يك كانسار طلاي اپي‌ترمال با سنگ ميزبان كربناتي در نظرگرفت.