پترولوژي و ژئوشيمي سنگ‌هاي بازيك مجموعه افيوليتي پيرانشهر در زون زاگرس، شمال غرب ايران و مقايسه آن با سنگ هاي معادل از مجموعه افيوليتي زاگرس عراق

مجموعه افيوليتي پيرانشهر در شمال غرب شهرستان پيرانشهر، شمال غرب ايران واقع شده است. اين مجموعه به‌شدت ملانژ شده بوده و مرز بين واحدهاي مختلف در آن قابل تفكيك نيست. انواع سنگ‌هاي تشكيل‌دهنده ملانژ افيوليتي پيرانشهر شامل سنگ‌هاي اولترابازيك، سنگ‌هاي بازيك، سنگ‌هاي رسوبي و سنگ‌هاي دگرگوني مي باشند. سنگ هاي بازيك با تركيب بازالت و دياباز در بخش‌هاي مختلف به‌صورت پراكنده رخنمون دارند. در اين مقاله شيمي سنگ كل و پتروژنز سنگ‌هاي بازيك مجموعه افيوليتي پيرانشهر (در محدوده ماشكان و گردكاوالان) مطالعه شده و با شيمي سنگ‌هاي بازيك معادل در ادامه غربي مجموعه افيوليتي ماوات در عراق (در محدوده حسن باغ، نئوپوردان-والاش) مقايسه شده است. تركيب سنگ‌هاي بازيك ماشكان در مجموعه افيوليتي پيرانشهر و سنگ‌هاي بازيك حسن باغ عراق، كالكوآلكالن بوده و تهي شدگي مشخصي از عناصر MREE, HREE, Zr, Hf, Y, Ti، غني‌شدگي از عناصر Rb, Cs, Ba, U, Th, pb, LREE و آنومالي منفي Ta, Nb نشان داده است. اين ويژگي ژئوشيميايي نشان مي دهد ماگما در محيط زمين ساختي مرتبط با سوپراسابداكشن تشكيل شده است. تركيب سنگ‌هاي بازيك گردكاوالان مشابه با سنگ‌هاي معادل در نئوپوردان-والاش مجموعه افيوليتي عراق، تولئيتي است. سنگ‌هاي تولئيتي اين مناطق هر دو ويژگي مورب و قوسي را توام نشان داده است كه بر اين اساس به نظر مي‌رسد مذاب تولئيتي در محيط كششي بالاي زون فرورانش تشكيل شده و وِيژگي سوپراسابداكشن تشكيل سنگ‌هاي بازيك در مجموعه افيوليتي پيرانشهر و نيز سنگ‌هاي بازيك معادل در ادامه غربي آن در مجموعه افيوليتي عراق را تاييد مي‌كند.