تاثير چيدمان بر طراحي فضاي آموزش معماري جهت بهبود عملكرد تحصيلي و شناختي

اهداف محتوايي و عملي فرآيند آموزش، به مكاني مناسب جهت بروز رفتارهاي مربوطه نياز دارد؛ لذا نمي‌توان نقش موثر محيط كالبدي آموزش را در فرآيند ارتقا آموزش و يادگيري دانشجويان، ناديده گرفت. امروزه با گسترش مراكز آموزش معماري در ايران و ايجاد تعداد زيادي از اين فضاهاي آموزشي در مكان‌هاي ناهماهنگ با نيازهاي آن، نگراني ناشي از تاثير نامطلوب چنين محيط‌هائي را بر فرآيند آموزش و پرورش معماران، دوچندان مي‌كند. لذا، پژوهش حاضر، با هدف سنجش قابليت‌هاي محيطي با تاكيد بر چيدمان، در كلاس‌هاي كارگاهي معماري، به عنوان پارامتري مهم در كالبد كلاس، بر بهبود عملكرد تحصيلي و شناختي (با تاكيد بر توجه انتخابي) دانشجويان معماري، با بهره‌گيري از علوم روانشناسي محيط و علوم رفتاري، نيازهاي دانشجويان معماري در رابطه با قابليت‌هاي محيط را مورد شناسايي قرار داده و به روش نمونه موردي در يك بستر توصيفي_تحليلي، در محدوده‌ي مطالعاتي دانشگاه مازندران، به عنوان دانشگاه مادر در استان مازندران و پذيرنده‌ي دانشجوي معماري در مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد، صورت پذيرفته است. در پژوهش حاضر، الگوهاي چيدمان به‌دست آمده از منابع كتابخانه‌اي در كلاس‌هاي كارگاهي مقاطع تحصيلي رشته‌ي معماري اين دانشگاه كه بر اساس نظر كارشناسان و با در نظر گرفتن مقطع تحصيلي، به عنوان عاملي موثر بر نوع فرايند يادگيري، انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفته است. سپس با استفاده از دادههاي به‌دست آمده از مشاهده‌ي رفتاري و ثبت رفتار دانشجويان در هر الگو، به بررسي تاثير هر يك از چيدمان‌هاي رايج در كلاس‌هاي معماري، بر عملكرد تحصيلي و شناختي دانشجويان اين رشته، پرداخته شده‌است. در نهايت بر اساس نتايج به‌دست آمده از تحليل محتواي كيفي داده‌ها، الگويي از چيدمان مناسب كه سبب بهبود عملكرد تحصيلي و شناختي دانشجويان مي‌گردد، ارائه شده است. بر اساس نتايج حاصل از مشاهدات رفتاري، تركيبي از الگوهاي رايج، براي كلاس‌هاي كارگاهي معماري پيشنهاد مي‌گردد كه شامل فضاهاي فردي در كنار فضاهاي جمعي با استفاده از چيدمان منعطف كه قابليت تبديل به چيدمان فضاي فردي يا جمعي را دارا باشد، ايجاد اتاقك‌هاي نيمه‌باز براي هر گروه در نقاط پيراموني كلاس جهت شخصي‌سازي گروه‌ها و همچنين افزايش فضاي تعاملاتي دانشجويان با استفاده از چيدمان حول يك ميز، در كنار ساير فضاها همچون فضاي نمايش آثار و كتابخانه‌ مي‌باشد.