آموزه هاي مشاركت كودكان در فرآيند طراحي معماري فضاهاي دوستدار كودك (مطالعه موردي: فضاهاي درماني شهر بجنورد)

كودكان بخـش مهمـي از شهــروندان هر جـامعه هستند كه همواره درارتباط با محيطهاي مختلف ساخته شده به‌‌دست بزرگـسالـان قرار مي‌گيرند. نـوع نگـاه و نيـازهاي آنها با بزرگسالـان متفاوت است. دراين ميـان فضاهـاي درمانـي، غالبا بـراي آنهـا فضاهايي نامطلـوب و دلهـره‌آور محسوب مي‌شوند. لذا مسأله اساسي، برقراري پيوند عاطفي بين كودك و فضاي ‌درماني، به‌‌عنوان يكي از عوامل موثر در فرآيند درمان كودكان، محسوب مي‌شود و پرداختن به موضوع طراحي فضاهاي‌ درماني مطلوب كودكان، ضرورت مي‌يابد. هدف پژوهش حاضر، بررسي آمـوزه‌هاي مشاركت كودكان در فـرآيند طراحي فضاهاي دوستدار كودك (مطالعه موردي: فضاهاي درماني شهر بجنورد) مي‌باشد. تحـقيق، مسيـر خـود را با طرح اين سؤال كه «اصول كـلي طـراحي فضـاهاي درمانـي دوستدار كودك كدامند؟» آغاز كرد. روش تحقيق، توصيـفي با هدف كاربردي مي‌باشد. جامعه‌آماري پژوهش، شامل كودكان 6 تا 12 ساله ساكن در شهر بجنورد بود كه حداقل يكبار، سابقه بستري شدن را داشتند و حجم نمونه شامل 50 نفر از كودكان دختر و پسر بود كه به‌شيوه هـدفمند انتخاب شدند و در بازه زماني مرداد و شهريور 1398 مـورد مشـاهده قرار‌گرفتنـد. روش جمـع‌آوري داده‌ها، كتابخانه‌اي، مشاهده و مصاحبه‌ باز بوده ‌است. نقاشي به‌عنوان ابزار مشاركـت با كودكان، انتخاب شد. نقاشـي‌ها توسط خبـرگان حيطه روانشناسي‌كودكان و معماري، مورد تحليل محتواي كـمي قرارگرفتند. نتايـج، با اسـتفاده از آمارتوصيـفي به‌كمك نرم‌افزار Excel 2010 و آماراستنباطـي به‌كمك نرم‌افزار SPSS 25 مـورد تحليل، ارزيابي و اعتبارسنجـي قرارگـرفتند. يافتـه‌ها نشان داد ويژگيهاي فضاي درماني مطلوب از ديدگاه كودكان، به‌ترتيب اهميت در سه حوزه «ويژگيهاي معماري»، «اصول رفتاري پرسنل» و «وجود ويژگـيهاي خاص در فضـاهاي درمانـي»، خلـاصه مي‌شود. نتيجـه تحقيق درحوزه ويژگيهاي معماري نشان داد كه آموزه‌هاي مشاركت كودكان در فرآيند طراحي فضاهاي درماني دوستدار كودك مشتمل بر پنج اصل شامل: تمركز بر طـراحي اتاقهاي بستري، طـراحي كـنترل‌شده فضـاهاي سبـز و بـاز، اتـاق بسـتري به مثـابه خانه، سيماي كـودكـانه در طـراحي ورودي وكودك‌واري در طراحي فرم و نماي ساختمان، مي‌باشد.