اولويت‌بندي و امكان‌سنجي خدمات قابل ارائه در كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد در جهت كاهش آسيب اجتماعي طلاق

مقدمه: كتابخانه‌هاي عمومي به عنوان يك قدرت اجتماعي مي‌توانند در رفع مشكلات و آسيب‌هاي فردي و اجتماعي ايفاي نقش كنند. از سويي، بر طبق آمارها، طلاق يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي اجتماعي در ايران و به‌ويژه در استان خراسان رضوي است. بنابراين هدف از اين پژوهش، اولويت‌بندي‌ و امكان‌سنجي خدمات قابل ارائه در كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد در جهت كاهش آسيب اجتماعي طلاق است. روش‌شناسي: اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر روش، پيمايشي است. ابزار گردآوري داده‌ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود. در اين پژوهش دو جامعه آماري وجود داشت. جامعه اول، صاحب‌نظران (شامل دانشجويان دكترا و اعضاي هيأت علمي گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسي، روان‌شناسي (حوزه مشاوره خانواده) و جامعه‌شناسي دانشگاه فردوسي مشهد) و جامعه دوم، كتابداران و كاركنان ستادي در دو اداره كتابخانه‌هاي عمومي استان خراسان رضوي و شهرستان مشهد بودند. حجم نمونه جامعه اول، 30 نفر و حجم نمونه جامعه دوم، 86 نفر به دست آمد كه اعضاي نمونه هر دو جامعه به روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. روش‌هاي آماري مورد استفاده، آزمون فريدمن و آزمون تي تك نمونه بود. يافته‌ها: از ديدگاه صاحب‌نظران، ميان اولويت ارائه خدمات (به ‌منظور كاهش طلاق) در 5 مقوله خدمات آموزشي، اطلاع‌رساني، مشاوره‌اي، مرتبط با منابع و جنبي تفاوت معناداري وجود داشت، به‌ طوري كه خدمات آموزشي بالاترين و خدمات اطلاع‌رساني در پايين‌ترين اولويت قرار گرفت. در بررسي جزئي‌تر، خدمات داراي بالاترين اولويت بدين شرح بود: برگزاري كلاس‌هاي آموزش مهارت‌هاي زندگي؛ آگاهي‌رساني به خانواده‌ها از طريق شبكه اجتماعي به منظور توانمندسازي خانواده و كسب مهارت‌هاي زندگي؛ حضور مشاور خانواده/روانشناس در كتابخانه به منظور مشاوره و كمك به زوجين؛ ارائه منابع ديداري و شنيداري مرتبط با حوزه خانواده؛ برگزاري جلسات كتاب‌خواني با حضور زوجين علاقه‌مند در رابطه با مسائل خانواده. از ديدگاه كتابداران و كاركنان ستادي، امكان ارائه خدمات آموزشي، اطلاع‌رساني، مشاوره‌اي، مرتبط با منابع، و جنبي با حد مطلوب آن تفاوت معناداري داشت و كمتر از حد مطلوب بود. نتيجه‌گيري: اين پژوهش خدمات داراي اولويت از نظر صاحب‌نظران كه مي‌توانند در كاهش طلاق اثرگذار باشند را مشخص نمود. همچنين نشان داد كه امكان ارائه اين خدمات در كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد از حد مطلوب كمتر بود. از اين‌رو، نتايج اين پژوهش مي‌تواند منجر به آگاهي مديران و مسئولان نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور نسبت به اولويت و امكان ارائه خدمات اثرگذار كتابخانه‌هاي عمومي در جهت كاهش طلاق گردد تا بتوانند برنامه‌ريزي لازم جهت ارائه اين خدمات در كتابخانه‌هاي عمومي را انجام دهند و به كاهش مشكلات زناشويي و به تبع آن به كاهش طلاق در جامعه كمك نمايند.