تحليلي مفهومي از قلمرو محله بر پايه ادراك ساكنين با بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) (نمونه مطالعاتي: محلات شهر مشهد)

محله داراي پيشينه اي طولاني در شهرنشيني ايران است. در حال حاضر محلات نقش مهمي را در برنامه‌ها و طرحهاي محلي در شهرها و جايگاه مهمي را در توسعه شهري بر عهده دارند. يكي از موضوعات مهم در ارتباط با مفهوم محله اي، تعيين مناسب و صحيح از قلمرو محلات و نقش ساكنين محله در اين ميان است. در اين زمينه با وجود مطالعات انجام شده در كشورهاي غربي، مطالعات بسيار كمي در داخل كشور انجام شده است. هدف تحقيق اين است كه اولاً ميزان جمعي بودن ادراك ساكنين از قلمرو محلات را مشخص نمايد و ثانياً چگونگي تاثير متغيرهاي جنسيت، سن،تحصيلات، اشتغال، مدت زمان سكونت، نوع مالكيت ،نحوه اقامت و داشتن روابط همسايگي را در ادراك ساكنين از قلمرو محلات بررسي و تحليل نمايد. روش تحقيق كمّي و پيمايشي به همراه تحليل‌هاي آماري و تحليل اطلاعات مكاني است. به اين منظور تعداد 600 پرسشنامه تركيبي به همراه نقشه ضميمه در 6 محله از محله بندي طرح تفصيلي شهر مشهد توزيع گرديد. روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي بود. نقشه‌هاي ادراكي به دست آمده از قلمرو محله با استفاده از GIS مورد تحليل قرار گرفت. نتايج آزمون‌هاي آماري  نشان مي دهد ادراك ساكنين از قلمرو محلات با محله‌هاي قراردادي كه طرحهاي توسعه شهري آن را تعريف مي كنند، تفاوت دارد. ميانگين مساحت قلمرو ادراكي محله در بافتهاي مختلف شهري با يكديگر داراي تفاوت معني دار است. همچنين گروه مردان و مالكين واحد‌هاي مسكوني به صورت معناداري نسبت به گروه‌هاي ديگر ، قلمرو محله را بزرگتر ادراك مي‌نمايند و ساكنيني كه خانه دار هستند و محصّلين نسبت به گروه‌هاي ديگر شاغلين، به طور معنا داري قلمرو محله را كوچكتر ادراك مي‌نمايند. همچنين مقاله توصيه هايي در مورد به كار گيري ادراك ساكنين در فرآيند تعيين قلمرو محلات را ارائه مي‌نمايد.