ارائه الگوي پيشنهادي آينده‌نگاري مرجعيت علمي با تأكيد بر مطالعه موردي دانشگاه علوم پزشكي گيلان

Futures Driven Model of Scientific Excellency, Case Study: Gilan University of Medical Sciences

هدف: فراگيرشدن اصل رقابت‌پذيري در آموزش عالي در فضاي ملي و بين‌المللي و ارزشيابي عملكرد دانشگاه‌ها برپايه توفيق آنها در دستيابي به بروندادها، به يكي از جريان‌هاي اصلي آموزش عالي كشور تبديل شده است. تنگناهاي مالي حاصل از تحريم‌ها و دشوار شدن فروش ذخاير نفت و گاز و درنتيجه كاهش درآمدهاي ملي باعث شده دولت براي پشتيباني از دانشگاه‌ها و تأمين اعتبار مورد نياز آنها نوعي ارزشيابي را مورد توجه قرار دهد. در چنين فضايي چگونگي دستيابي به تعالي، سرآمدي و مرجعيت در سطح ملي و بين‌المللي به يكي از مسائل اصلي سياست‌گذاران در سطح تحليل ملي و مؤسسات آموزش عالي در سطح تحليل نهادي تبديل شده است. هدف اصلي اين مقاله پاسخ به اين پرسش است كه چگونه مي‌توان به مرجعيت علمي دست پيدا كرد؟ براي پاسخ به اين پرسش اصلي، خاستگاه مرجعيت علمي در ايران، تجارب ملي، بين­المللي و نيز تجربه دانشگاه علوم پزشكي گيلان به عنوان موردپژوهي بررسي شده است. روش‌: رويكرد به كار گرفته شده در اين مقاله ناظر بر آينده‌پژوهي بوده و محور اصلي الهام‌گرفته‌شده از آن «يادگيري حين مشاركت و عمل» است؛ به عبارت روشن‌تر در تمامي فرايندهاي مرتبط با احصاي اولويت‌هاي مرجعيت‌ علمي دانشگاه مشاركت تمامي ذي‌نفعان اصلي شامل: شوراي راهبردي، مديران، اعضاي هيئت علمي، دانشجويان، دانش‌آموختگان و كاركنان غيرعلمي احصا شده است. از مطالعات اسنادي و تطبيقي براي بررسي درك مرجعيت علمي و بررسي پيشينه پژوهش استفاده گرديد و روش­هاي پانل خبرگان و ذهن‌انگيزي براي طراحي تصاوير آينده، شناسايي عوامل پيش‌برنده و بازدارنده، اولويت‌گذاري، راستي‌آزمايي مدل‌هاي مفهومي و اجرايي مرجعيت علمي استفاده شد و در بخشي از پژوهش از روش پرسش‌نامه برخط (نيمه‌دلفي) براي جمع­آوري نظر ذي‌نفعان اصلي بهره­ گرفته شد. همچنين روش مدل‌سازي براي ارائه الگو مورد استفاده قرار گرفت. يافته­ ها: دستاورد اصلي اين مقاله تعيين حوزه‌هاي اولويت‌دار دستيابي به مرجعيت علمي در دانشگاه علوم پزشكي گيلان با مشاركت تمامي ذي‌نفعان اين دانشگاه بوده است. نتيجه‌گيري: مهمترين نتيجه به دست آمده در اين مقاله آن است كه تعيين اولويت‌هاي دستيابي به سرآمدي و مرجعيت علمي مستلزم مشاركت تمامي نقش‌آفرينان و شكل‌گيري خواست و اراده جمعي در دانشگاه و تبديل كردن آن به گفتماني در داخل و خارج از دانشگاه است تا روايي و پايايي لازم براي دستيابي به آينده مطلوب حاصل شود.

Purpose: Competitive inclusiveness in higher education in the national and international space and the evaluation of the performance of universities based on their success in achieving output has become one of the mainstream of higher education in the country. The financial bottlenecks resulting from sanctions and the difficulty of selling oil and gas have led the government to consider a national and international benchmarking of universities and their financing, which could initiate the competitiveness process in universities and a reduction in dependency on revenues from the oil and rentier economy. In such a atmosphere, how to achieve scientific excellency at the national and international levels has become one of the main questions for policy makers. The Ministry of Health and Medical Education, in the form of "packages for the transformation of medical education" encourages medical universities to move from the status quo to the desired situation that has been anticipated in the packages of transformation. Acquiring scientific authority as one of the components of the packages is part of the mission of the medical universities of the country. Accordingly, the main Purposeof this paper is to answer the question of how scientific excellency can be achieved? The origin of scientific excellency in Iran, national and international experiences in the subject has been investigated to review the literature. We also designed a process and then a model to test the course. Guilan University of Medical Sciences was selected as a case study for the research. Method: The approach used in this paper is from Future Studies with insisting on “Participatory Learning and Action” method. It means that different stakeholders include: the Strategic Council members, Managers, faculty members, students, alumni and non-academic staff has been concerned in different parts of the process. The main methods are documentary studies, comparative studies, expert’s panel, brainstorming, online questionnaire (semi-Delphi) and modeling. National and international experiences were examined with documentary and comparative studies. Online questionnaire method is used to participate different stakeholders. Also expert’s panel and brainstorming is used to draw futures images, drivers, priorities, and to verify conceptual model of scientific excellency. Findings: The main achievement of this paper is priority-setting for achieving the scientific authority in Gilan medical University with the participation of all stakeholders. Conclusion: the study concludes that prority- setting for achieving excellency and scientific authority require the participation of all stakeholders and shaping the collective will and transforming it to discourse towards the desired future.