تأثير سيستم‌هاي مختلف خاك‎ورزي و مديريت بقاياي گياهي بر حفاظت آب خاك، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم

به‌منظور بررسي تأثير سيستم‌هاي مختلف خاك‎ورزي و مديريت بقاياي گياهي بر ميزان آب خاك، اجزاي عملكرد و عملكرد گندم، آزمايشي مزرعه‎اي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد طي سال زراعي 97-1396 انجام شد. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. شيوه‌هاي مختلف خاك‎ورزي شامل شيوه متداول خاك‎ورزي و كاهش‌يافته به‌عنوان كرت‌هاي اصلي و سه مديريت بقاياي گياهي شامل حفظ صفر، ۳۰ و ۶۰ درصد بقاياي گوجه‌فرنگي به‌عنوان كرت‌هاي فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه اثر سيستم خاك‌ورزي بر ميزان آب خاك در عمق 20-0 سانتي‌متري در دو روز پس از آبياري چهارم و عمق 40-20 سانتي‌متري در دو روز پس از آبياري پنجم، ششم و هفتم، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، عملكرد دانه و بيولوژيك گندم معني‌دار بود و بيشترين مقادير اين صفات از تيمار خاك‌ورزي كاهش‌يافته حاصل شد. اما اثر مديريت بقاياي گياهي بر هيچ‌يك از صفات مورد مطالعه معني‌دار نبود. نتايج اثر متقابل نشان داد تنها ميزان آب خاك در عمق 20-0 و 40-20 سانتي‌متري خاك به‌ترتيب دو روز پس از آبياري چهارم و سوم، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملكرد دانه تحت تأثير سيستم خاك‌ورزي و مديريت بقاياي گياهي قرار گرفتند. حداكثر ميزان آب خاك (22.10% و 17.57% در عمق 20-0 و 40-20 سانتي‌متري خاك به‌ترتيب دو روز پس از آبياري چهارم و سوم) و وزن هزار دانه (38.44 گرم) در سيستم خاك‌ورزي كاهش‌يافته و حفظ 60 درصد بقاياي گياهي به‌دست آمد و تيمار خاك‌ورزي كاهش يافته و حفظ 30 درصد بقاياي گياهي بيشترين تعداد دانه در سنبله (61.90) و عملكرد دانه (7120.67 كيلوگرم در هكتار) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتايج حاصله اعمال خاك‌ورزي كاهش يافته و حفظ 30 درصد بقاياي گوجه‌فرنگي جهت حصول به عملكرد بالاتر، مطلوب به نظر مي‌رسد.