هويت ديني و آينده همگرايي در جهان اسلام ؛ موانع و راهكارهاي پيش رو

The Religious Identity and the Future of Convergence in the Islamic World; Obstacles and Solutions

هدف: اسلام به منزله نقطه كانوني و دال مركزي جهت شناسايي و هويت‌بخشي جوامع و دول اسلامي محسوب مي‌شود. با اين همه، مؤلفه هويت ديني در نظام بين‌الملل معاصر و به­ويژه سياست خارجي دولت­ هاي اسلامي نتوانسته است به منزله يك پيش‌ران اصلي عمل نموده و نقش و جايگاه اصلي خود را براي شكل‌دهي مناسبات و تعاملات خارجي ايفا كند و در برخي مواقع تكيه بر آن موجب بروز اختلافات و حتي بحران ­ها و تضادهاي شديد شده است. روش: مقاله حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي و رويكردي آينده ‌پژوهانه ضمن بررسي موانع نقش ­آفريني و كاركرد اصيل هويت ديني در جوامع اسلامي، چالش­هاي پيش ­روي همگرايي جهان اسلام را در عرصه روابط بين‌الملل نظير وجود جريان­ هاي انحرافي و نيز افراط­ گرايي ملي مورد توجه قرار داده است و به اين پرسش اصلي پاسخ دهد كه چگونه مؤلفه دين مي ­تواند در جايگاه واقعي خود و به منزله يك پيش‌ران اصلي براي طراحي هندسه تعاملاتي آينده جهان اسلام قرار گيرد؟ يافته ­ها: فرضيه اصلي آن است كه براي نيل به همگرايي در آينده جهان اسلام ضروري است تا از طريق راهكارهايي همچون اجماع ­سازي مبتني بر بازتعريف ادبيات مشترك ديني؛ آگاهي ­بخشي و برجسته­ سازي اشتراكات اسلامي مي­توان موضوع احياء و بازسازي جايگاه هويت مشترك ديني را در اولويت راهبردي براي هم­گرايي قرار داد. نتيجه­ گيري: آموزش و هم­افزايي علمي هم در سطوح خرد (مانند نزديكي دانشجويان و نخبگان جهان اسلام) و نيز در سطح سيستمي (بهره ­گيري از ظرفيت­ هاي كنش‌گران، نهادها و سازمان­ هاي فعال در جهان اسلام) موجب تقويت هويت ديني و همگرايي جوامع اسلامي خواهد شد.

Purpose: Islam is the focal point and central point for identifying and identifying Islamic societies and governments. However, the component of religious identity in the contemporary international system, and in particular the foreign policy of Islamic states, has failed to act as a major proponent and play a central role in shaping foreign relations and interactions an‎d at times, relying on some Islamic thought has led to divisions and even severe crises and conflicts. Method: The purpose of this article is to examine the role-creating barriers and the genuine function of religious identity in Islamic societies through the descriptive-analytical method, the challenges of promoting the convergence of the Islamic world in the field of international relations such as deviant currents and extremes. Consider nationalism and to answer the key question of how can the component of religion be in its true position as a major driver for the design of future interactive geometry of the Islamic world? Findings: The basic premise is that in order to achieve future convergence in the Muslim world, it is necessary to revitalize and restore the status of a shared religious identity through solutions such as consensus-based redefinition of shared religious literature; It made it a strategic priority. Conclusion: The study concludes that education and scientific synergy both at the micro level (such as the proximity of the elites of the Islamic world) and at the systemic level can enhance religious identity and convergence of Islamic societies.