تحليل انتقادي انديشه‌هاي هانري كربن دربارة تطبيق فلسفة سهروردي با فلسفة يونان

A Critical Analysis of Henry Corbin’s Thoughts on the Comparison of Suhrawardī’s Philosophy with Greek Philosophy

هانري كربن، مفسر غربي فلسفة اشراق سهروردي است. انديشة او در تفسير اين فلسفه مبتني بر تأويل، پديدارشناسي، نظرية فراتاريخ و فلسفة تطبيقي است. نوشتار حاضر نخستين نوشتاري است كه به اين موضوع پرداخته و هدف آن بررسي انتقادي انديشه‌هاي كربن دربارة تطبيق فلسفة سهروردي با فلسفة افلاطون، ارسطو و نوافلاطونيان است. اين مقاله به نوآوريهاي سهروردي پرداخته است تا بدينوسيله وجه تمايز انديشة او از آن فيلسوفان بيان گردد. در نتيجه‌گيري نيز پس از جمع بندي مطالب، نقدي كلي به روش‌شناسي كربن و كاستي هاي آن مطرح شده است. فلسفة تطبيقي ـ كه گاه فلسفة بينافرهنگي نيز ناميده مي شود رشته‌يي از مطالعات فلسفي است كه در خلال آن فيلسوفان با نظر به مباني انديشة فلاسفه از جريانهاي فرهنگي، زباني و فلسفي متفاوت، به مسائل فلسفي مي پردازند و اختلاف و اشتراك آراء آنان را مطالعه مي كنند. بعقيدة كربن، فلسفة تطبيقي راهگشاي درك صحيح تفكر در تاريخ فلسفه است و او بر اين مبنا فلسفة اشراق را با افلاطون و ارسطو تطبيق داده است. بنظر وي اين فلسفه برگرفته از ديدگاههاي افلاطون است. اين وجه نظر مسبوق به اصالت فلسفه در يونان نزد اوست. كربن سهروردي را افلاطون جهان اسلام دانسته است. ديدگاه كربن نوآوريهاي سهروردي و تفاوت انديشة او با افلاطون و نيز انتقاد وي به ارسطو را ناديده مي گيرد.

Henry Corbin is a western commentator of Suhrawardī’s Illuminationist philosophy. His thoughts in relation to interpreting this philosophy are based on t’awīl (hermeneutics), phenomenology, metahistory, and comparative philosophy. The present paper is the first attempt at addressing this subject, and it is intended to critically investigate Corbin’s thoughts regarding the comparison of Suhrawardī’s philosophy with those of Plato, Aristotle, and neo-Platonists. Here, the authors have explored Suhrawardī’s innovative ideas so that the differences between them and the thoughts of the above-mentioned philosophers are disclosed. They have also presented a general critique of Corbin’s methodology and its defects in the conclusion. Comparative philosophy, which is sometimes called intercultural philosophy, requires philosophers to deal with various cultural, linguistic, and philosophical trends with an emphasis on the fundamental principles underlying the philosophers’ thoughts and to study the differences and similarities among their views. In Corbin’s view, comparative philosophy has functioned as the gateway of the correct perception of philosophical thoughts in the history of philosophy, and that is why he has compared Illuminationist philosophy with the philosophical views of Plato and Aristotle. He believes that Suhrawardī’s philosophy has been derived from Plato’s views, which seems to have its roots in his idea that the origin of philosophy is Greece. Corbin considers him as the Plato of the world of Islam; however, he ignores Suhrawardī’s innovations, the differences between his philosophy and that of Plato, and his criticism of Aristotle.