تحول در نظام سياسي آپارتايد در آفريقاي‌ جنوبي و صلح‌سازي؛ بخشش يا انتقام (1999-1989)؛ (آموزه‌هايي براي جامعه ايران)

Change in the Political System of Apartheid in South Africa and peace-building; Forgiveness or revenge? (1989-1999), Results for Iran

‌سفيدپوستان در آفريقاي جنوبي از سال 1948 به مدّت 46 سال، نظام سياسي مبتني بر تبعيض نژادي را بنياد نهاده و پيوسته آن را بازتوليد كردند. تغيير اين نظام و گذار به نظم دموكراتيك طي سال‌هاي 1999ـ 1989 از رويدادهاي قابل تأمّل در دهه پاياني قرن بيستم است. درحاليكه خشونت نهادينه در نظام آپارتايد، پايان‌ناپذير به نظر مي‌رسيد؛ اما سير تحولات و روي كار آمدن دو دولت «دي‌كلرك» (1994ـ 1989) و «نلسون ماندلا» (1999ـ1994) ، ضرورت صلح‌سازي در جامعه‌اي آسيب‌ديده و تشنه انتقام را آشكار كرد. سؤال پژوهش: چگونه صلح‌سازي با سازوكارهاي عدالت انتقالي در اين جامعه امكان‌پذير شد؟ مقاله حاضر، در تبيين تحول سياسي در آفريقاي‌ جنوبي، با كاربست نظريه «ساخت‌يابي»‌ گيدنز (تعامل ساختار‌ـ عامليت) با استفاده از روش پژوهش توصيفي ‌ـ تبييني بر اين فرضيه تأكيد دارد كه صلح‌سازي در عدالت ‌انتقالي (همزيستي پايدار پس از آشتي) از طريق برجسته‌سازي «بخشش ‌به‌جاي انتقام» به گذار از آپارتايد به دولت دموكراتيك در سال‌هاي 1999-1989 منجر شد. يافته‌هاي پژوهش، نشان از نقش‌آفريني رهبران و نهادها، نوع عملكرد كميسيون حقيقت و آشتي با اولويت جبران خسارت بر مجازات و برگزيدن صلح پايدار به‌جاي تحقق شكلي عدالت كيفري دارد. تقويت روح مصالحه در زيست سياسي و اجتماعي، تسهيل‌ در شكل‌گيري نظام حزبي، تحكيم رقابت و مشاركت سياسي و اصلاح ساختاري و نهادي، آموزه‌هاي ارزنده اين واكاوي براي ايران كنوني هستند.

For 46 years whites established the political system of race discrimination in South Africa and continuously reproduced it from 1948. The change of this system and transition to the democratic system during 1989-1999 is among the important events of the final decade of the twentieth century. The Institutionalized violence of the apartheid system looked infinite but the direction of changes and the establishment of de Klerk’s government (1989-1994) and Nelson Mandela (1994-1999) revealed the necessity for peace-building in the vengeance thirsty damaged society of South Africa. How did the peace-building became possible in this society with its transitional justice mechanisms? In order to find the reasons behind the political change in South Africa the present article makes use of Gidenz’s theory of structuration (structure interaction-functionality) emphasizes the hypothesis that peace-building in the transitional justice (permanent coexistence after peace) through highlighting “forgiveness instead of revenge” resulted in the transition from apartheid to the democratic government from 1989-1999. The findings of the study shows the role of leaders and agencies, the type of performance of the commission for truth and peace with the priority of damage compensation instead of punishment and choosing stable peace instead of realization of criminal justice.