بررسي و نقد كتاب وضعيت پست‌مدرن: گزارشي دربارۀ دانش

ژاي فرانسوا ليوتار در دهۀ ۱۹۷۰ كتاب وضعيت پست‌مدرن: گزارشي دربارۀ دانش را، به‌سفارش شوراي دانشگاه‌هاي حكومت ايالتي كبك، نگاشت. وي به‌دنبال اثبات اين ادعا بود كه شرايط و موقعيت جوامع دست‌خوش تغيير شده‌اند و دانش و اطلاعاتْ تحت‌سلطۀ تكنولوژي به‌طور عام و كامپيوترها به‌طور خاص قرار گرفته است. پايان عصر صنعتي و توليد‌هاي انبوه به‌‌هم‌راه اين تغيير وضعيت دانش را ليوتار عصر پست‌مدرن ‌مي‌نامد و بر همين مبنا دانشي را كه تحت‌سلطه و كنترل تكنولوژي قرار دارد نقد ‌مي‌كند. در همين رابطه وي درباب پايان فراروايت‌ها، مرگ عصر استاد، مشروعيت‌بخشي به دانش، دانش روايي، و دانش علمي‌ مباحثي را مطرح ‌مي‌كند. كتاب وضعيت پست‌مدرنْ يكي از پيش‌روان تفكر پست‌مدرن بوده است. اين كتاب به‌جاي آغاز از دغدغۀ قدرت براي حفظ نظام سرمايه‌داري جهاني از تكنولوژي شروع مي‌كند و همين به نقطۀ ضعفي براي نظريۀ پرداخته‌شده در اين كتاب تلقي مي‌شود. درطول زمان، نقدهاي بسياري بر اين اثر وارد آمده كه به رشد انديشه‌هاي پست‌مدرن كمك كرده است، اما درك اين نكته، كه خواندن اين كتاب به چه مخاطباني پيش‌نهاد ‌مي‌شود، به شناخت بيش‌تر نويسنده و محتواي آن نياز دارد.