ساختار شخصيت از ديدگاه قرآن و روان شناسي با تأكيد بر تفاوت نظام ساختاري شخصيت زن و مرد

The Structure of Personality from the View of Quran and Psychology with an Emphasis on the Difference between the Structural System of Women's and Men's Personality

پژوهش حاضر با هدف بررسي مفاهيم ساختاري شخصيت از ديدگاه قرآن و روان­شناسي با تأكيد بر تفاوت نظام ساختاري شخصيت زن و مرد، به­ شيوه توصيفي – تحليلي انجام شد و در موارد استناد به آيات قرآن از روش تفسيري بهره ­گرفت. بدين­ منظور منابع تحقيق شامل كتاب­ هاي شخصيت و پژوهش ­هايي كه در محدوده سال­هاي 2000 تا 2018 انجام شده است، مورد تحليل و بررسي قرار گرفت كه با بررسي­هاي انجام شده، پژوهشي كه موضوع مطالعه حاضر در آن بررسي شده باشد، يافت نشد. يافته­ هاي پژوهش حاضر نشان داد كه روان­شناسان براي تبيين ساخت رواني از مفاهيم ساختاري متفاوتي استفاده كرده­اند كه حاكي از ناهم گرايي نظريات آنهاست. تأمل در آموزه ­هاي ديني نشان ­دهنده اين واقعيت است كه هر فردي داراي ساخت رواني اوليه است كه در ادبيات قرآن از آن به فطرت تعبير شده است. سپس هر فرد به ساخت رواني ثانويه كه نتيجه تعامل فطرت با عوامل محيطي است، دست مي­يازد كه از آن به شاكله تعبير شده است. يافته­ هاي پژوهش بيانگر اين حقيقت است كه زن و مرد از نظر ساخت رواني اوليه ويژگي­ هاي فطري مشتركي دارند، اما از نظر ساخت رواني ثانويه، داراي دو نظام ساختاري متفاوتند به­ گونه­ اي كه هم در بعد زيستي و هم در بعد روان­ شناختي بين آنها تفاوت ادراكي، عاطفي و كنشي وجود دارد.

This descriptive-analytical study was conducted with the purpose of investigating the structural concepts of personality from the view of Quran and psychology with an emphasis on the difference between the structural system of women's and men's personality. The interpretive method was applied for referring to the verses of Quran; thus, research sources, including personality books and studies which had been conducted during 2000-2018, were examined. After reviewing them, it was determined that there was no research that had examined the subject of this study. The findings of the present study show that psychologists have used different structural concepts for explaining mental structure that it indicates a kind of non-convergence in their theories. Thinking on religious teachings shows that each person has an early mental structure which is called Fitrat in Quranic literature. Then, each person obtains a secondary mental structure which is called Shakeleh after interaction between his/her Fitrat and environmental factors. The findings demonstrate that women and men have common natural traits in terms of the early mental structure, but they are different concerning the secondary mental structure and they have two different structural systems in which there are perceptual, emotional, and functional differences in terms of both biological and psychological dimensions.