بررسي علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامي در ايران از منظر كارگزاران حكومت پهلوي: يك پژوهش موضوع‌محور در پروژه تاريخ ‌شفاهي ايران دانشگاه هاروارد

سقوط حكومت‌پهلوي در پي انقلاب‌اسلامي ايران از مهم‌ترين رويدادهاي تاريخ معاصر ايران و جهان است. با پيروزي انقلاب‌اسلامي از همان روزهاي آغازين بسياري از كارگزاران حكومت پهلوي، انقلابيون، بازيگران و شاهدان سقوط حكومت پهلوي با انگيزه‌هاي مختلفي به نگارش خاطرات يا همكاري با پروژه‌هاي تاريخ شفاهي براي ثبت و ضبط خاطرات خود اقدام كردند. هر يك از آنان از زوايه ديد خود به گذشته و بررسي علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامي پرداخته‌اند. در پروژه تاريخ‌شفاهي ايران دانشگاه هاروارد با بسياري از كارگزاران حكومت پهلوي با هدف گردآوري تاريخ‌شفاهي عصر پهلوي مصاحبه شده است. از آنجا كه كارگزاران حكومت پهلوي به دليل مناصب و مسئوليت‌هاي متعدد در آن حكومت، از فضاي حاكم بر دربار و دولت عصر پهلوي، سياست‌ها و برنامه‌هاي آن آگاهي دارند، نگاه آنها به انقلاب‌اسلامي و علل و عوامل وقوع آن متمايز از ديگران خواهد بود. بنابراين بررسي خاطرات آنها در تاريخ‌نگاري انقلاب‌اسلامي ضروري مي‌نمايد. فرضيه‌ پژوهش حاضر بر اين مبناست، كارگزاران عصر پهلوي مجموعه‌اي از علل و عوامل سياسي، اداري، اقتصادي و خارجي را در وقوع انقلاب‌اسلامي مؤثر مي‌دانند. اين مقاله مي‌كوشد ضمن معرفي، بررسي و تحليل ساختاري پروژه تاريخ‌شفاهي ايران، با رويكرد پژوهش موضوع‌محور، علل و عوامل وقوع انقلاب‌اسلامي ايران را در تاريخ‌شفاهي كارگزاران حكومت پهلوي بررسي نمايد.