بسترهاي كشمكش ايران و عربستان سعودي در بحران سوريه

تقابل بين ايران و عربستان يك تقابل سنتي با ريشه‌هاي بسيار قدرتمند است و دو كشور به غير ايفاي نقش در قالب راهبرد دو ستوني هنري كيسينجر پيش از انقلاب اسلامي ايران، نتوانسته‌اند كه همگرايي و صلح پايدار را تجربه كنند. بخشي از اين كشمكش مربوط به ساختار ديني مذهبي دو كشور است اما مسئله دين نمي‌تواند توضيح دهنده‌ي شكل‌گيري يا آغاز كشمكش‌هاي بين اين دو كشور باشد. بنابراين پرسش اين است كه ريشه‌هاي شكل‌گيري كشمكش بين ايران و عربستان در منطقه و به‌ويژه در بحران سوريه را چه عواملي تشكيل مي‌دهند؟ براي بررسي دقيق اين كشمكش چهارچوب نظري ژئوپليتيك به خدمت گرفته شد. مقاله حاضر سعي دارد با اتخاذ چهارچوب نظري ژئوپليتيكريشه‌هاي اصلي آغاز كشمكش بين ايران و عربستان در منطقه با تأكيد بر بحران سوريه را مورد بررسي قرار دهد. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي است چهار عامل عمده ژئوپليتيكي «موازنه تهديد»، «رقابت براي كسب هژموني در منطقه»، «صف‌آرايي در تقابل ژئوپليتيك دو جبهه غرب و شرق» (جنگ سرد جديد) و در نهايت «محور مقاومت و امتداد ژئوپليتيك ايران از تهران تا مديترانه» از مهمترين عوامل آغاز كشمكش بين ايران و عربستان مي‌باشند. مؤلفه‌هاي هويتي هنجاري نقش كاتاليزورهاي تشديد كشمكش بين ايران و عربستان دارند و در قالب دو شكاف عمده مذهبي «شيعه سني» و ديگري شكاف مليتي «فارس عرب» تجلي مي‌يابند.