فرايند سياست گذاري اچ آي وي/ايدز در ايران: بخش دوم- از تدوين تا ارزشيابي سياست و چالش هاي مرتبط

زمينه و اهداف: لازمه دستيابي به يك سياست مطلوب كسب درك درست و بينش صحيح در خصوص فرايند سياست گذاري است. اين مطالعه با هدف تحليل فرايند سياست گذاري ايدز (تدوين، اجرا و ارزشيابي) در ايران صورت گرفت. مواد و روش ها: مطالعه اي كيفي و اكتشافي است كه با بهره گيري از مرور مستندات و مصاحبه و در سال هاي 94-95 انجام شده است. انتخاب اسناد با روش نظام مند و افراد مطلع كليدي با روش هاي غير احتمالي صورت گرفت. با استفاده از راهنماي مصاحبه، تعداد 32 مصاحبه نيمه ساختاريافته انجام شد. براي تحليل داده ها از روش تحليل چارچوبي با كمك نرم افزار MAXQDA استفاده شد. يافته ها: تدوين سياست ايدز در دو مسير مشخص كارگروه كشوري در قالب برنامه ملي استراتژيك و كميته كاهش آسيب ستاد مبارزه با مواد مخدر صورت مي گيرد، اما بيشتر حالت جزيره اي داشته و هنوز به همگرايي مطلوبي نرسيده است. رويكرد كشور در اجراي سياست ها از بالا به پايين است و وظيفه ارتقا تعامل بين سازمان هاي مختلف بر عهده كميته كشوري و زيركميته هاي مربوطه و استاني است كه با چالش هايي مواجه است. فرايند ارزشيابي نيز عليرغم داشتن ساختار مشخص از چالش هايي همچون نبود قدرت اجرايي لازم، عدم پيش بيني منابع، ضعف ارزشيابي سيستماتيك و همكاري ناكافي سازمان هاي شريك برنامه رنج مي برد. نتيجه گيري: سياست گذاري كاملا دولتي و ناديده گرفتن نقش جامعه مدني و سمن ها در فرايند سياست گذاري كاملا مشهود است. به نظر مي رسد اصلاح ساختار و فرايند سياست گذاري ايدز مي تواند بخش زيادي از مشكلات نظام اجرا، پايش و ارزشيابي را نيز مرتفع كند.