طراحي و اعتبار يابي مدل ارزيابي در نظام آموزش از دور ( مورد: دانشگاه پيام نور )

(Designing and Validating of Evaluation Model in Distance Education System (Case Study: Payam Noor University

هدف از اين پژوهش، ساخت و اعتبار يابي مدلي جهت ارزيابي بعد آموزشي در نظام آموزش از دور بود. اين پژوهش ازنظر هدف، پژوهشي كاربردي مي­باشد كه با رويكرد آميخته اكتشافي (كيفي و كمي) انجام گرفت. مشاركت‌كنندگان اين پژوهش در بخش كيفي 15 نفر از اساتيد و پژوهشگران آموزش از دور بودند كه به صورتي هدفمند انتخاب و با آن‌ها مصاحبه گرديد. در بخش كمي مطالعه نيز جامعه آماري هدف (مديران، برنامه­ريزان و كارشناسان سازمان مركزي دانشگاه پيام نور) بودند كه 215 نفر از آنان به‌صورت نمونه‌گيري در دسترس انتخاب و از آن‌ها خواسته‌شده تا پرسشنامه پژوهش را تكميل كنند. اين پرسشنامه‌ مشتمل بر 52 شاخص بود كه روايي محتواي آن با استناد به نظر متخصصان و پايايي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ 89 /0 ارزيابي و مورد تأييد واقع شد. براي تحليل داده‌هاي بخش كيفي از كدگذاري‌هاي باز و محوري بهره گرفته‌شده و براي تجزيه‌وتحليل داده‌هاي كمي حاصل از پرسشنامه نيز علاوه بر شاخص‌هاي گرايش مركزي از تحليل عاملي تأييدي استفاده گرديد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه مدل جامع ارزيابي بعد آموزشي در يك سيستم آموزش از دور داراي 7 بعد سازمان ياد دهنده؛ ياد دهنده؛ يادگيرنده؛ مباني پداگوژي، تئوري و نسل­هاي فناوري؛ مواد و محتواي آموزشي؛ روش­ها و رويكردهاي آموزشي؛ و زمان و مكان آموزشي با 52 شاخص ارزيابي مرتبط است كه با بهره‌گيري از روش­شناسي و ابزار مناسب مي‌توانند براي ارزيابي بعد آموزشي نظام آموزش از دور مورداستفاده قرار گيرند.

This paper aims to design and validate a model for evaluation of educational aspect in distance education system. As an applied research, an exploratory mixed methods approach was used. The participants in the qualitative study included 15 professors and researchers who were purposefully selected and interviewed. The statistical sample in the quantitative part of the study consisted of 215 managers, planners and experts of Payam Noor University Central Organization who were selected by convenience sampling and were asked to complete the research questionnaire. The questionnaire consisted of 52 indices whose content validity was evaluated by experts and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha coefficient of 0.89. Open and axial coding was used to analyze the qualitative data, and confirmatory factor analysis was used in addition to the central tendency indices. The findings showed that a comprehensive model of educational evaluation in a distance education system consisted of following seven aspects: Organization, teacher, learner, pedagogy and technology generation, educational materials and content; educational methods and approaches; and learning time and place. It also revealed that this model covers 52 indicators which can be used for evaluating educational aspects of the system via appropriate appraising methodology and tools.