بررسي اثربخشيIPM/FFS بر ابعاد زيست‌محيطي واقتصادي جوامع روستايي مطالعه موردي (شهرستان فريدونكنار استان مازندران)

زمينه و هدف: اين پژوهش به بررسي و ارزيابي دستاوردهاي شاليكاران در پي اجراي IPM/FFSدر كشت‌بوم هاي زراعي برنج بر ابعاد اقتصادي و زيست‌محيطي جوامع‌روستايي تحت پوشش پروژه توانمندسازي شاليكاران شهرستان فريدونكنار استان مازندران و اهميت توسعه شيوه كشاورز به كشاورز در مديريت توليد محصول سالم مي‌پردازد. روش بررسي: در اين بررسي به طور تصادفي برروي 80 نفر از شاليكاران 4 روستاي سوته، فرم، حيدركلا و رودبست از شهرستان فريدونكنار انتخاب شدند، به سه گروه از كشاورزان اجراكنندهFFS/ IPM(گروه اول)، كشاورزان تحت‌تاثير (گروه‌دوم) و كشاورزان بدون‌اطلاع از اين طرح (گروه‌سوم)، تقسيم شدند. فرضيه تحقيق بررسي رابطه معني‌دار بين اجراي طرح IPM/FFS در روستا و شاخص هاي زيست‌محيطي و اقتصادي بوده است. بر اين اساس، روش توصيفي، قياسي و همبستگي انتخاب گرديد و براي آزمون فرضيه ها  از شاخص هاي مركزي و ضريب همبستگي پيرسون، كاي‌اسكوئر و كروس‌كالواليس استفاده شد. يافته‌ها: نتايج حاكي از آن است كه همبستگي معني‌داري بين اجراي طرح و كاهش مصرف سموم در هرسه گروه مطالعاتي وجود دارد به طوريكه ميزان دفعات سمپاشي افراد در هر سه گروه نسبت به سال هاي پيشتر به ميزان 45% ، كاهش يافته است. آمار نشان مي‌دهد در سال87 ، در گروه اول و دوم 11 نفر به طور كامل سمپاشي نكرده‌اند. البته اين اقدام در گروه اول كاملا اصولي و در گروه دوم غيراصولي انجام‌گرفته ‌است كه ميتوان تفاوت عمل را در جداول آماري مشاهده كرد.اكثريت افراد در گروه سوم و دوم دو مرتبه سمپاشي كردند، به طوري كه 50% افرادي كه به صورت مشاركت كامل (7-6 سال) در طرح حضور دارند فقط يكبار اقدام به سمپاشي كرده‌اند و ميزان مصرف را تا 80% تقليل داده‌اند. اين درحالي‌است كه همين افراد در هر سه گروه در مصاحباتشان ذكركردند در دو و سه سال قبل بيش از 3 مرتبه سمپاشي كرده‌اند و اين ميزان گاهي تا 7 مرتبه نيز مي‌رسيده است و فقط 1 نفر از افراد گروه سوم بيش از سه مرتبه سمپاشي كرده‌است و بر اين ‌اساس در هر سه گروه از نظر كاهش هزينه‌هاي خريد سموم و دستمزد كارگران سمپاش تا 70%  (ميزان 100 هزار تومان در هر هكتار) صرفه‌جويي شده‌است. همان طور كه در آرژانتين و برزيل تحقيق مشابهي نشان داده‌ كه با اجراي طرح 1.2 ميليون دلار صرفه‌جويي در هزينه‌هاي كشت سويا و پنبه شده است (9). بحث و نتيجه‌گيري: نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد، كه بين اجراي طرحIPM/FFSو ارتقا آگاهي هاي  علمي و فني كشاورزان، كاهش مشكلات مهم گذشته، رعايت بهداشت فردي و زيست‌محيطي، كاهش مصرف سموم شيميايي، كاهش هزينه‌ها، افزايش درآمد و توليد شاليكاران و كاهش بيماري بلاست همبستگي معني‌داري وجود دارد. در حالي كه همبستگي معني‌دار بين اجراي طرح و اشتغال‌زايي، كاهش مصرف كود شيميايي ، تهيه و استفاده از كودهاي طبيعي وجود ندارد.