شبيه سازي عددي انتقال آلاينده‌هاي نفتي در آب زيرزميني ناشي از نشت احتمالي مخازن بنزين موجود در انبار نفت خوي، آذربايجان غربي، ايران

زمينه و هدف: در اين مطالعه، غلظت و ميزان گسترش ابر آلودگي آلاينده هاي نفتي در آب زيرزميني ناشي از نشت احتمالي مخازن بنزين موجود در انبار نفت خوي تحت سناريوهاي مختلف مورد بررسي قرار گرفت. روش بررسي: بدين منظور ابتدا مدل جريان آب زيرزميني منطقه براي حالت پايدار و ناپايدار با استفاده از بسته مدل MODFLOW2000 شبيه سازي و مدل جريان واسنجي و پارامترهاي هيدروليكي آبخوان برآورد گرديد. به كمك مدل انتقال MT3DMS و با استفاده از داده هاي خروجي مدل جريان، گسترش ابرآلودگي بنزن، تولوئن، اتيل بنزن، زايلن و MTBE براي ورود احتمالي آن با غلظت حداكثر از طريق نشت از مخازن انبار نفت خوي شبيه سازي گرديد. به منظور پيش بيني انتقال آلاينده ها تحت شرايط مختلف، سه سناريو در نظر گرفته شد. يافته ها: نتايج مدل نشان مي دهد كه ابر آلودگي MTBE در صورت تداوم نشت در طي بيست سال گسترشي برابر 774 متر و در صورت قطع شدن نشت پس از 3 سال در طي بيست سال حدود 108 متر از منبع نشت آلاينده فاصله خواهد گرفت. اين در حالي است كه ابر آلودگي ناشي از انتشار BTEXها در صورت تداوم نشت در طي بيست سال گسترشي كم تر از MTBE خواهند داشت. مقايسه رفتار ابر آلودگي آلاينده هاي بنزن و MTBE تحت شرايط سناريو دوم (نشت به مدت سه سال) نشان داد كه گسترش ابر آلودگي بنزن بعد از ده سال به 126 متر برسد و 5/8 سال پس از قطع نشت، آلاينده به نزديك ترين چاه بهره برداري برسد ولي گسترش ابر آلودگي MTBE در همين مدت بيش از شش برابر بوده و در طي 5/1 سال پس از قطع نشت، به نزديك ترين چاه بهره برداري برسد كه اين ناشي از قابليت انتقال بيش تر MTBE در آب نسبت به بنزن مي باشد. بحث و نتيجه گيري: سرعت متوسط حركت آلودگي 5 تا 6 سانتي متر در روز  برآورد گرديد و پيش بيني مي شود كه ابر آلودگي MTBE پس از شروع نشت با فاصله زماني كم تر از BTEXها، به اولين چاه بهره برداري برسند. در صورتي كه مقدار جذب سطحي صفر در نظر گرفته شود ابر آلودگي تمام آلاينده ها اعم از MTBE، بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن با گذشت ده سال، مناطق شهري پايين دست منطقه مطالعاتي را آلوده خواهند كرد. بنابراين لزوم پايش مستمر نشت و حفاظت از مخازن كه مهم ترين فرآورده نفتي از نظر داشتن آلاينده هاي نفتي است،  ضروري مي باشد.