اثر سال‌خوردگي جمعيت بر آلودگي زيست محيطي در ايران

زمينه و هدف: جمعيت جهان در حال پير شدن است و تقريباً تمام كشورها با روند افزايش تعداد و نسبت افراد مسن به كل جمعيت مواجه هستند. پيش‌بيني‌ مي شود كه از سال 2015 تا 2030 جمعيت افراد مسن در ايران دو برابر خواهد شد. همچنين بيش از نيمي از جمعيت جهان در مناطق شهري زندگي مي كنند، اما اين نرخ در ايران بيش از 70 درصد است. بر اين اساس هدف اصلي اين مطالعه بررسي اثر سال‌خوردگي جمعيت و گسترش شهرنشيني بر انتشار آلودگي در ايران طي دوره 1350 تا 1392 است. روش بررسي: در اين پژوهش با توجه به نتايج ايستايي متغيرها از روش هم جمعي در قالب رهيافت خود رگرسيوني با وقفه‌هاي گسترده (ARDL) استفاده شده است. يافته ها: نتايج نشان داد كه رابطه سال‌خوردگي جمعيت با آلودگي هوا در ايران به صورت U وارون است و با افزايش نسبت افراد مسن به كل جمعيت، در ابتدا سرانه انتشار گاز دي اكسيد كربن افزايش مي يابد، اما در ادامه مقدار انتشار آن روندي نزولي پيدا مي‌كند. همچنين نتايج نشان داد كه افزايش نسبي شهرنشيني در كوتاه مدت و بلند مدت منجر به افزايش انتشار آلودگي مي‌شود. علاوه بر موارد فوق، توليد ناخالص داخلي و مصرف انرژي سرانه در هر دو حالت كوتاه مدت و بلندمدت رابطه مثبت و معني‌داري با سرانه انتشار گاز دي اكسيد كربندارند. پيشرفت تكنولوژي نيز تنها در بلندمدت رابطه اي مثبت و معني‌داري با انتشار آلودگيدارد. بحث و نتيجه گيري: در اين مطالعه با توجه به اين كه ضريب شهرنشيني داراي بيش‌ترين اثرگذاري برانتشار آلودگي است (06/3 در بلندمدت)، مي بايست تمهيداتي از جانب سياست‌گزاران اتخاذ شود تا رشد شهرها كم‌ترين آسيب را به محيط زيست وارد نمايد. به عبارتي برنامه هاي‌ توسعه شهرها هماهنگ با مباحث زيست محيطي تدوين شود.