شناخت استانداردهاي برنامه ريزي فضاهاي سبز و مكانيابي آن ها در راستاي دستيابي به بازدهي اكولوژيكي شهرها (مورد مطالعه: شهر تبريز)

زمينه و هدف: پيش از هر نوع برنامه ريزي براي توسعه فضاهاي سبز شهري، بايد معيارها و استانداردهاي توسعه فضاي سبز مشخص شود. از اصول بسيار مهم دانش شهرسازي، پرداختن به كاربري ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مكانيابي آن هاست. آلودگي هاي هوا، صوتي و بصري ارمغان زندگي شهرنشيني است كه امروزه جوامع بشري با آن دست به گريبانند. به همين جهت پرداختن به كاربري فضاي سبز بعنوان تلطيف كننده هوا و سامان دهنده فضا، در راستاي دستيابي به بازدهي اكولوژيكي  شهرها ضروري به نظر مي رسد. هدف از مقاله حاضر، شناخت معيارهاي برنامه ريزي فضاي سبز و مكانيابي مطلوب آن هاست كه دستاورد آن ارائه راهكارهايي به منظور عملياتي نمودن اصول كلي توسعه فضاي سبز است به طوري كه قابل تعميم به موارد مشابه باشد.روش بررسي: الگوي تحقيق حاضر بنيادي كاربردي و روش بررسي و تبيين موضوع،  توصيفي تحليلي است. جهت جمع آوري اطلاعات از منابع كتابخانه اي و اسنادي(مراجعه به كتابخانه ها و منابع اسنادي موجود، مراكز علمي تحقيقاتي و دستگاه هاي اجرايي مرتبط) بهره گرفته شده است. تحليل داده ها عمدتاً مبتني بر روش تحليل كيفي و نيز بهره گيري از نرم افزار ARC/GIS بوده است.يافته ها: يافته هاي اين پژوهش بيانگر آن است كه هيچ كدام از سرانه هاي موجود در شهر تبريز از ديدگاه شهرسازي و از ديدگاه زيست محيطي، با استانداردها، هماهنگي ندارند. از ديدگاه شهرسازي، در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر(جامع)، سرانه اي در حدود 15 مترمربع براي هر نفر پيشنهاد شده كه اين سرانه در وضع موجود براي شهر تبريز برابر با 1.69 مي باشد. از ديدگاه زيست محيطي نيز در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر، بين 15 50 مترمربع براي هر نفر بوده و سرانه شهر در وضع موجود برابر با 11.69 مترمربع محاسبه شده است.بحث و نتيجه گيري: نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه در شهر تبريز معيارها و اصول توسعه و برنامه ريزي فضاي سبز و معيارهاي مكانيابي آن ها از جمله؛ سرانه ها در ساير محلات، معيارهاي محيطي و اكولوژيك و معيارهاي مكاني از قبيل مركزيت، سلسله مراتب و دسترسي، رعايت نشده است. بنابراين وضعيت كاربري فضاي سبز وضع موجود شهر تبريز با پيشنهادات طرح جامع و تفصيلي و با استانداردهاي ملي و بين المللي مطابقت ندارد و همچنين عدم توزيع بهينه آن در سطح شهر كاملا مشهود است.در اين ميان محاسبه سطح مناسب فضاي سبز و پراكنش متعادل آن در شهر، كليد موضوع است تا بدين طريق فرايند دستيابي به بازدهي اكولوژيكي شهر ميسر گردد.