كليدواژه :
منطقه آزاد تجاري , استقلال اداري , عدم تراكم , عدم تمركز , دولت بسيط
چكيده فارسي :
امروزه اهميت و جايگاه مناطق آزاد تجاري- صنعتي در توسعه اقتصادي كشورهاي در حال توسعه امري انكار ناپذير است تا جايي كه معمولا دولت‌ها با وضع قوانين و مقرراتي خاص در پي تقويت حقوقي و اقتصادي اين مناطق هستند. در اين راستا در دولت‌هاي بسيط جهت كاهش ديوان‌سالاري، بروكراسي و تسريع روند سرمايه‌گذاري و توليد در مناطق آزاد، به اشكال مختلف نظير عدم تمركز، سعي در اعطاي استقلال اداري جهت تحقق اهداف تشكيل اين گونه مناطق هستند؛ اما اجرايي شدن استقلال اداري در اين مناطق نياز به اعمال اصول و شرايط تحقق عدم تمركز –شخصيت حقوقي مستقل، قيمومت اداري و نظام انتخاب- دارد. پرسش اصلي مقاله اين است: «آيا مناطق آزاد تجاري ايران از استقلال اداري برخوردار هستند؟» نگارنده در پاسخ به اين پرسش ابتدا اشكال دولت‌ها – دولت ساده و مركب- را تبيين مي‌نمايد و پس از اشاره به مفهوم عدم تراكم، عدم تمركز و ويژگي‌هاي آن‌ها و نيز جايگاه حقوقي مناطق آزاد در نظام حقوقي ايران اشعار مي‌دارد كه بر اساس ويژگي‌ها و شرايط مورد نياز، تحقق نظام عدم تمركز نظير شخصيت حقوقي مستقل (اصل آزادي اداري واحدهاي محلي و اصل تقدم اجرا توسط واحدهاي محلي)، نظارت قيمومتي و نظام انتخاب- اگر چه در موادي مانند ماده 5 قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري- صنعتي جمهوري اسلامي مصوب 1372 قانونگذار تلاش نموده است اين استقلال اداري را معنا ببخشد؛ اما در مواد ديگر و نيز مقررات مختلف ديگري اين استقلال اداري با چالش‌هايي مواجه است و با ويژگي‌ها و شرايط لازم براي تحقق عدم تمركز در مواردي هم‌خواني ندارد. در نهايت پيشنهاد اين است كه جهت دستيابي به اهداف مورد نظر در باب تاسيس مناطق آزاد، بهترين شيوه مديريت مي‌تواند گرايش به وضع مقررات در راستاي نظام منطقه‌گرايي اقتصادي باشد.
چكيده لاتين :
Today, the importance and place of free trade-industrial zones in developing economies in developing countries is undeniable, to the point where governments usually seek to strengthen the legal and economic rights of the regions by adopting specific laws and regulations. In this regard, in many governments, in order to reduce bureaucracy, bureaucracy and accelerate the process of investment and production in free zones, in various forms, such as decentralization, are trying to grant administrative autonomy to achieve the goals of the formation of such areas. But the implementation of administrative autonomy in these areas requires the application of the principles and conditions for the realization of decentralization - an independent legal status, administrative authority and the electoral system. The main question of the article is "Do Free Trade Areas of Iran Have Independence?" The author, in answer to this question, first explains the forms of governments - simple and compound government After pointing out the concept of non-concentration and lack of concentration and their characteristics, as well as the legal status of free zones in Iran's legal system, Which is based on the characteristics and conditions required for the implementation of a decentralized system, such as an independent legal personality (the principle of the freedom of the local units and the principle of the primacy of implementation by local units), trusteeship supervision and the electoral system, although in articles such as Article 5 of the Law on the management of free zones Commercial-industrial Republic of Iran approved by the legislator in 1372 it means administrative autonomy, but in other materials as well as various other regulations, this administrative independence faces challenges and does not meet the characteristics and conditions for achieving decentralization in some cases. Finally, the suggestion is that, in order to achieve the desired goals of establishing free zones, the best management practices can be the tendency to regulate the economic system of regionalism.
