تبيين و مدل‌سازي مفهومي كنترل اسلامي از ديدگاه امام علي عليه‌السلام

درصورت عدم وجود كنترل صحيح، سازمان از برنامه‌هاي خود منحرف خواهد شد. باتوجه‌به اينكه كنترل در هر سازماني ريشه در فرهنگ سازمان و جامعه دارد، نياز است كه نحوه كنترل، متناسب با بوم همان سازمان باشد. در جمهوري اسلامي ايران نياز داريم كه براي كنترل از مفاهيم اسلامي استفاده نماييم. دراين‌راستا يكي از بهترين منابع، بيانات امير مؤمنان علي عليه‌السلام است كه به‌طور خاص در دو كتاب «نهج‌البلاغه» و «غررالحكم و دررالكلم» جمع آوري شده است. در اين تحقيق با استفاده از روش تحليل مضمون كه يكي از مهم‌ترين روش‌هاي كيفي است و با بهره‌گيري از نرم‌افزار MAXQDA 10 انجام شده است. اين زمينه، بيش از 2800 مضمون اوليه، شناسايي شد كه پس از پالايش نهايي به 2718 مورد رسيد. از اين تعداد 1088 مضمون اوليه مربوط به نهج البلاغه و 1630 مورد مربوط به غررالحكم و دررالكلم است. مضامين اوليه درقالب 133 مضمون اصلي دسته بندي و سپس 133 مضمون اصلي درقالب 38 مضمون سازمان‌دهنده سازماندهي شد. 38 مضمون سازمان‌دهنده نيز درقالب هشت مضمون فراگير قرار گرفتند. اين هشت مضمون عبارتند از: ويژگي‌هاي نيروي انساني، انواع كنترل، اصول حاكم بر كنترل، تنبيه و تشويق، ضرورت كنترل، بسترسازي، آفات كنترل و پيامدها. درنهايت همه مضامين، ذيل مضمون فراگير كنترل اسلامي از ديدگاه امام علي عليه‌السلام قرار گرفتند.