پديد آورندگان :
مظفر، فرهنگ دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , نقره كار، عبدالحميد دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , حمز ه نژاد، مهدي دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , معين مهر، صديقه دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده معماري و شهرسازي
كليدواژه :
محله , حيات , پايداري , اسلام , سرزندگي
چكيده فارسي :
برنامه ريزي شهري به دنبال ارتقاي كيفيت زندگي ساكنان شهر و ساختن شهر و محله‌اي مناسب براي زندگي است. راه دستيابي به اين مهم از طريق شناخت ابعاد حيات بخشيِ به محلات و عوامل مؤثر بر آن امكان پذير است. از ديگر سو، سرزندگي محيط از جمله حلقه‌هاي مفقوده در زندگي شهري است. از ديدگاه غرب، پايداري سه بُعد اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي دارد. اين پژوهش بُعد مهم معنايي را عامل چهارم پايداري از زاويه ديني معرفي مي‌كند. چرا كه كمال زندگي در نگاه ديني رسيدن به حيات طيبه است و براي اين هدف بايد به ابعاد معنوي و روحاني حيات نيز در جهت بسترسازي كمال انسان و رشد وي توجه شود كه اين موضوع در پرتو زندگي در محيط و محله مطلوب و سرزنده امكان‌پذير است. علاوه بر اين تلاشي در جهت ارائه يك رويكرد جامع از معماري پايدار مبتني بر آموزه‌هاي اسلامي تاكنون صورت نگرفته است كه از عمق و جامعيت لازم براي ابعاد عملكردي محيط و محله مطلوب برخوردار باشد. به همين جهت اين پژوهش قصد دارد با افزودن بعُد معنايي به ابعاد سه‌گانه پايداري، تصويري جامع از معماري پايدارِ سازگار با آموزه‌هاي اسلامي در جهت حيات و سرزندگي محلات ارائه نمايد.
روش اين پژوهش روش تحقيق تركيبي (كمّي و كيفي) است. براي استخراج ابعاد حياتِ پايدار از مطالعات اسنادي بهره گرفته شده است. در مرحله بعد با نظرسنجي از خبرگان و متخصصان معماري و شهرسازي، ميزان اهميت معيارهاي مدل تعيين گرديده كه منجر به پرسشنامه‌اي محقق‌ساخت شده است. در انتها، داده‌هاي جمع آوري شده از طريق آماري توصيفي تجزيه و تحليل مي شود. در اين پژوهش براي شناسايي ابعاد و ويژگي‌هاي محله اسلامي، متون اصيل اسلامي (قرآن و روايات ائمه معصومين (ع)) مورد بررسي قرار گرفته است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه از ميان چهار بُعد حيات پايدار، بُعد اجتماعي در واحد همسايگي و فضاي عبادي بيشترين اهميت را در سرزندگي و حيات محله دارد. پس از آن بُعد معنايي در فضاي عبادي و واحد همسايگي بيشترين اهميت را دارد. در مرتبه سوم، بُعد زيست‌محيطي در واحد همسايگي و فضاي آموزشي و در مرتبه آخر بُعد اقتصادي در واحد همسايگي و فضاي تجاري در سرزندگي محله نقش دارد. در انتها راهكارهاي حيات پايدار با توجه به اولويت‌ها در طراحي محله براي ايجاد محله‌اي منطبق با جهان‌بيني اسلام تدوين مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Urban planning seeks to improve the quality of life of the city's residents. The way to achieve this is through recognizing the dimensions of life to the neighborhoods and the factors that influence it. On the other hand, the vitality of the environment is one of the missing circles in urban life. From the perspective of the West, sustainability has three dimensions: social, economic, and environmental. This research identifies the important dimension of semantic as the fourth factor of religious look. Because the perfection of life in the religious view is to reach the life of Tayyibah, and for this purpose, spiritual and spiritual dimensions of life should considered in order to establish human perfection and growth. This is possible if you live in a lively environment and neighborhood. In addition, no attempt has made to present a comprehensive approach to sustainable architecture based on Islamic teachings, which has the depth and comprehensiveness necessary for the functional dimensions of the environment and desirable neighborhoods. Therefore, this study aims to add the semantic dimension to the three dimensions of sustainability, to provide comprehensive model of sustainable architecture compatible with Islamic teachings to live and vitality of the neighborhoods.
The method of this research is the combination method (quantitative and qualitative). Library studies have used to extract dimensions of sustainable living. In the next step, with a survey of experts and architects and urban planners, the significance of the model criteria has been determined, leading to a researcher-made questionnaire. Finally, the collected data analyzed through descriptive statistics. In this research, to identify the dimensions and characteristics of the Islamic area, the original Islamic texts (Quran and the traditions of the Imams (AS)) have investigated. The findings show that among the four dimensions of sustainability, social dimension in neighborhoods has the most importance in the vitality and living of the neighborhood. After that, the semantic dimension is most important in the religious space and the Neighborhood. In the third place, the environmental dimension in the neighborhood and the educational environment and at the last turn of the economic dimension in the neighborhood and the commercial space is contributing to the vitality of the neighborhood. At the end, Sustainable life strategies are given the priorities in the neighborhood design to create a neighborhood consistent with the Islamic worldview is developed.
