مطالعۀ تطبيقي خيانت و ساختار روايي آن در فضايي ناتوراليستي در پير و ژان گي دو موپاسان و گرداب صادق هدايت

ادبيات تطبيقي همواره فضايي فراهم كرده تا ادبيات ملل مختلف با هم­ديگر به گفت­گو بنشينند و به تعامل و زايندگي بپردازند. بينامتنيت يا حضور قابل­ توجه عناصري از متون مشخص در اثري ديگر، از موارديست كه در گسترۀ ادبيات تطبيقي جاي مي­ گيرد. صادق هدايت از پيشگامان ادبيات مدرن در ايران و از جمله نويسندگاني كه آشنايي عميق با ادبيات غرب و به ويژه ادبيات فرانسه داشته، در بسياري از آثار خود متأثر از نويسندگان صاحب­سبك خارجي بوده است. داستان كوتاه گرداب كه در فضايي تلخ و ناتوراليستي رخ مي ­دهد، يكي از آثار هدايت است كه به شدت تحت­ تأثير مكتب ناتوراليسم و به ويژه رمان ناتوراليستي پير و ژان گي­ دو موپاسان به نظر مي­ رسد. مضمون خيانت كه به فروپاشي خانواده­ اي به ظاهر خوشبخت منتهي مي­ شود و ساختاري كه اين مضمون در قالب آن روايت مي ­شود، حلقۀ اتصال اين دو اثر هستند. اين مضمون در دو اثر، با استفاده از قوانين مكتب ناتوراليسم كه به ترسيم بي­ پرواي هر آن­ چه كه در جامعه و در ميان بشريت به انحطاط مي ­انجامد، پرورانده مي­ شود. مسئلۀ اصلي در مقالۀ حاضر يافتن ريشه­ ها و مصاديق خيانت در دو اثر با تكيه بر ساختار روايي و تحليل رفتار شخصيت­ ها در مواجهه با اين بحران خانوادگي خواهد بود. در نهايت سعي بر اين خواهد بود تا از اين رهگذر به هدف اصلي اين مطالعۀ تطبيقي كه توضيح عناصر ناتوراليسم در داستان گرداب و هم­ ارزي آن با عناصر ناتوراليستي رمان موپاسان مي­ باشد، دست يابيم.