بررسي و تحليل سبك‌هاي هندي و اصفهاني

مضمون شعر سبك اصفهاني و هندي در نهايت دقّت، انتخاب‌شده است و چون شعر سعدي و حافظ، انسان را به فكر كردن فرونمي‌برد. چنين سبك شعري باارزش‌هاي ادبي ايران تاريخي در دوره‌هاي خراساني و عراقي سنخيّت ندارد، از سوي اديبان و شاعران دوره بعد و نيز از سوي تذكره‌نويسان مورد توجّه واقع نشد و در تذكره‌ها نوشتند از ده‌ها هزار بيت صائب چند بيت او به دشواري انتخاب شد و همين‌كه تا امروز شعر بيدل براي استادان و دانشجويان ايراني ناآشناست به شگفتي نامأنوس شعر او برمي‌گردد. بدين‌جهت تحقيق حاضر تا حدودي مي‌تواند تمايزها و تفاوت‌هاي سبك­هاي اصفهاني و هندي و دو نماينده اين دو سبك يعني صائب و بيدل را روشن و مشخّص نمايد. بر همين مبنا مقالۀ پيشِ رو با بررسي و تحليل دو سبك مذكور، فرضيه‌هاي زير را اثبات مي‌نمايد؛ اكثر منتقدان ادبي، سبك هندي و اصفهاني را يكي دانسته‌اند و وجوه مشترك فراواني براي آن‌ها ذكر كرده‌اند، امّا با اندكي درنگ مي‌توان دريافت كه اين دو سبك باوجود ويژگي‌هاي مشتركِ فراوان، كاملاً بر هم منطبق نيستند. توجّه به سه عنصر زبان، زمان و مكان در شعر صائب و بيدل نمايانگر تفاوت‌هاي شعري اين دو شاعر و اثبات همساني سبكي آن‌هاست.