چشم‌انداز دفاعي- امنيتي كنوانسيون تعيين وضعيت رژيم حقوقي درياي كاسپين

Caspian Sea Legal Regime Convention: Defense-Security Perspective

از سال 1991 ميلادي با فروپاشي شوروي و افزايش تعداد كشورهاي حاشيه درياي كاسپين به پنج كشور در كنار رشد فزاينده نو‌آوري در روش‌هاي اكتشاف و استخراج منابع زيربستر، لزوم حل رژيم حقوقي اين دريا مطرح شد. در اين ارتباط از سال 1376 هجري شمسي تاكنون جلسات و تلاش‌هاي زيادي به همت پنج كشور ساحلي صورت گرفته كه با اين وجود اين توافقات هيچ‌گاه زمينه رسمي به خود نگرفته‌اند. در چنين شرايطي در چند سال اخير با پيش‌زمينه كار كارشناسي بر سر مسائل مربوط به تعيين رژيم حقوقي درياي كاسپين و با هدف عبور از چالش مذكور و رسيدن به نقطه تعامل منطقه‌اي امضاي كنوانسيون تعيين وضعيت رژيم حقوقي درياي كاسپين به‌جز در دو مسئله تعيين خط مبدأ درياي سرزميني و منابع بستر و زيربستر در مرداد سال 97 هجري شمسي به امضاي پنج كشور ساحلي رسيد. امضاي اين كنوانسيون هرچند پيامدهاي مثبتي در افزايش تعامل منطقه‌اي داشته؛ اما همچنان با ابهامات حقوقي بسياري در حوزه‌هاي دفاعي و امنيتي براي ج.ا.ايران روبهرو است. از اين رو تمركز بر روي همه بندهاي اين توافق و عدم شتاب‌زدگي در تصويب كليات آن در راستاي حفظ منافع و مصالح ج.ا.ايران به‌ويژه در حوزه‌هاي دفاعي و امنيتي بايد مورد توجه قرار گيرد.

With the disintegration of the Soviet unio‎n in 1991 and the rise of the Caspian Sea littoral states to 5 countries, the legal regime of the sea emerged in conjunction with increasing growth of innovation in exploration and extraction of deep seabed resources. In this line, since 1997, many meetings and endeavors have been conducted littoral countries, however, the agreements have never formed an official basis. In recent years, with a background of expertise on the problems concerned to Caspian Sea legal regime convention and aiming to handle the mentioned challenge and to reach a balanced regional point for signing the convention on the legal regime of Caspian Sea except in two cases of setting the territorial sea baseline and sea deep seabed resources, the convention was signed by the littoral countries in July 2018. Although the signature of this convention has had positive consequences on increasing the regional interaction, there are still many legal uncertainties in the defense and security spheres for the Islamic Republic of Iran. Therefore, focusing on all the clauses of this agreement and the lack of haste in its adoption in the interests of the Islamic Republic of Iran in the fields of defense and security should be taken into consideration