سنجش ارزشهاي ايراني اسلامي و انساني در ادوار دگرديسي شهر از بافت سنتي به مدرن و شيوه حفظ آن در شهرهاي آينده

Assessment of Iranian Islamic and Human Values in the Periods of Transformation of the City from Traditional To Modern Fabric and the Method of Preserving It in the Future Cities

بيان مسأله: شهرها در حال تحول هستند. تغييرات در شهرها متناسب زمان و تكنولوژي مي­تواند نقش ارزش هاي انساني را در آن تقويت يا تضعيف نمايند، لذا شناختن دگرديسي و ارزش هاي اسلامي و انساني در آن، اهميت مي ­يابد. تا كنون تلاش­هايي براي گونه ­شناسي سير تحولات انجام شده كه در اين مطالعات توجهي به سنجش هويت اسلامي و ارزش هاي انساني در اين ادوار نشده است. هدف: پژوهش پيش­رو ميزان تحقق ارزش هاي انساني و اصول شهر اسلامي را در سير دگرديسي شهرها از بافت سنتي به مدرن را بررسي مي­كند. هدف اين است تا سير نامبرده شده را در ايران و غرب مقايسه نمايد و با بررسي اصول و شاخص هاي شهر اسلامي و ارزش هاي انساني نهفته در آن، اهميت هريك از شاخص­ها را در اين سير دنبال نمايد. در نهايت نيز براي حفظ آن در شهرهاي آينده، راهكارهاي كلي ذكر نمايد. روش:ضمن استفاده از روش استدلالي، پس از بررسي ويژگي ادوار دگرديسي شهرها و شاخص هاي ارزش انساني در تعاريف شهري، با استفاده از روش دلفي در دو راند، نظر صاحب­نظران (10 نفر متخصص (با توجه به نظريه هوگراث، كلايتون و بسياري از ديگر نظريه­ پردازان كه به تعداد 5 تا 12 متخصص اشاره مي­كنند)) در ارتباط با ميزان تحقق هر يك از اصول ارزش­هاي انساني و شهر اسلامي در ادوار دگرديسي، مورد سنجش قرار گرفته است. يافته‌ها و نتيجه : يافته­ ها و تحليل موارد مستخرج از تكنيك دلفي نشان مي­دهد كه مفاهيمي نظير طبيعت ­محوري، خدا­محوري، جامعه ­محوري (اجتماع پذيري) و همچنين اقتصاد، در سير دگرديسي بيان­شده حبيبي و در شهرهاي متاخر فراموش شده و تنها برخي مفاهيم مانند جامعه­ محوري (ارتباطات جهاني) پررنگ تر شده است. لذا در بخش انتهايي مقاله با توجه به فرصت­ها و تهديدها در سير دگرديسي، به ارائه راهكارهايي كلي جهت ارتقا ارزش هاي انساني و حفظ هويت ايراني اسلامي، در شهرهاي آتي پرداخته شده است.

Background: Cities are evolving. Changes in the cities in a way appropriate to time and technology could reinforce or weaken the role of human values in it, so it is important to recognize the transformation and its Islamic and human values. To date, there have been some attempt to typify the developmental trend. However, no attention has been paid to measuring the Islamic identity and the human values in this period. Objectives: The current research examined whether or not the human values and principles of the Islamic city are fulfilled in the transformation of the cities from the traditional to the modern fabric. The aim was to compare the mentioned trend in Iran and the west. Through studying the principles and indicators of the Islamic city and the human values hidden in it, the importance of each of the indicators in this trend would be followed. Finally, the general strategies for preserving it in the future cities would be mentioned. Method: Using the reasoning method, and after examining the characteristics of the periods of transformation of the cities and human value indicators in the urban definitions, the Delphi method was used at two rounds. Using Delphi method, the opinion of 10 experts (According to Hogarth's theory, Clayton and many other theorists that offer 5 – 12 experts)) has been taken in relation to the extent to which each of the principles of the human values and the Islamic city has been fulfilled during the transformation periods. Result and Conclusion: Findings and analysis of the cases derived from the Delphi technique showed that the concepts such as nature-centered, God-centered, community-centered (core community) as well as economical, have been forgotten in Habibi's mentioned transformation trend and in the forgotten later cities, and only some concepts such as the community-centered (global communication) has become bolder. Therefore, in the final part of the paper, considering the opportunities and threats in the process of transformation, we have presented general strategies for promoting the human values and preserving the Islamic Iranian identity in the future cities.