گستره و اقتضائات نظارت استصوابي بر انتخابات در نظرات شوراي نگهبان ؛ با تاكيد بر انتخابات مجلس شوراي اسلامي

اهميت نظارت بر انتخابات، ريشه در جايگاه ممتاز انتخابات در پهنه حقوق و سياست دارد. انتخابات به مثابه فرايند مسالمت آميز و قانوني انتقال قدرت، سازوكاري است براي اعمال حق تعيين سرنوشت به منظور نيل به نظامي كارامد و شايسته سالار. نظارت شوراي نگهبان بر فرايندها و مراحل و امور انتخابات به ويژه انتخابات مجلس همواره در كانون مباحث حقوق انتخابات ايران بوده است. تاثير اين نظارت بر نتيجه انتخابات بي نياز از توضيح است و در مطالعات و نوشتارهاي گوناگون بدان پرداخته شده است. بعد مغفول در ادبيات كنوني، رويكرد پاسدار تقنيني قانون اساسي به گستره و اقتضايات نظارت بر انتخابات است. تحليل اينكه شوراي نگهبان در رويه تطبيقي خود در مقام بررسي مصوبات مجلس (موضوع اصل 94)، چه قلمرو و الزاماتي را براي تحقق نظارت بر انتخابات (مقرر در اصل 99) ترسيم كرده، موضوعي ابتكاري است كه اين مقاله با روش تحليل رويه اي در پي بررسي آن بوده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد رويه تطبيقي شوراي نگهبان با مدلول نظر تفسيري اصل 99 و نيز با مفهوم، مدلول و غايت نظارت در حقوق عمومي همراستاست. اظهارنظرهاي شوراي نگهبان مستند به اصل 99، «موثر بودن»، «اختصاصي بودن»، «عموميت و فراگيري» و «انحصاري بودن» نظارت بر انتخابات را نمايش مي دهد.

no abstract