بررسي تطبيقي حكايتِ شهزاده و كمپير كابلي در مثنوي با سرود مرواريد

A Comparative Study of the Story of the Prince and the Witch of Kabuli in Rumi's Masnavi with the Hymn of the Pearl

مقالۀ حاضر با روش توصيفي - تحليلي با تبيين نگرش گنوسي‌ها در موردِ انسان و جهان، سرود مرواريد را كه متن آن به زبان سرياني و بازمانده از سدۀ دوم ميلادي است، با حكايت شهزاده و كمپير كابلي در مثنوي مولوي مقايسه مي‌كند. در اين مقاله با رمزگشايي از دو داستان تمثيلي، باورهاي اساسي جهان‌بيني گنوسي، همچون ثنويت عالم ملكوت و عالم ماده، دوگانگي روح و جسم، هبوط روح از عالم روشنايي به جهان تاريكي و محبوس‌شدن آن در دنياي مادي و تخته‌بندِ تن شدن، فراموش‌كردن اصل خويش، بيداري و بازگشت به جايگاه نخستين و ديدار با «خويش» يا همان «شاهد آسماني» را نشان مي‌دهد. همچنين اشاره به چند حكايت عطار نيشابوري كه داراي مضمون‌هاي مشترك با سرود مرواريد و حكايت شاهزاده وكمپير كابلي است، از ديگر مطالب اين پژوهش است.

The present article, based on a descriptive-analytic method, by explaining the gnostic attitudes toward human beings and the world, compare the Hymn of the Pearl, which has been written in the Syriac language and dates back to the second century AD, with the Story of the Prince and the Witch of Kabuliin Rumi's Masnavi. By deciphering both of these allegorical stories, the basic beliefs of the Gnostic worldview, such as the dualism of the celestial and the material world, the duality of spirit and body, the fall of the soul from the world of light into the darkness and its confinement in the material world and the body yoke, amnesia, the awakening and the return to the prime position, and the meeting of "self" or "heavenly witness", are discussed. Also, we refer to some of Attar's anecdotes that share common themes with the Hymn of the Pearl and Story of the Prince and the Witch of Kabul.