ارزيابي آسيب پذيري پهنه هاي شهري با رويكرد پدافند غيرعامل، مورد پژوهي: مناطق 10 گانه شهرداري شيراز

Phisical Vulnerability assessment of Urban Areas: a Passive Defense Approach Case Study: Shiraz, Iran

امروزه به كارگيري اصول پدافند غيرعامل در برنامه ريزي شهري با هدف به حداقل رساندن خسارت هاي احتمالي ناشي از تهديد هاي انسان ساخت. جايگاه مهمي دارد براين اساس در فرآيند مديريت خطرپذيري ارزيابي ميزان آسيب پذيري كالبد شهري و شناسايي پهنه هاي آسيب پذير امري ضروري است. از اين رو هدف اصلي اين پژوهش تعيين ميزان اهميت شاخص هاي موثر بر آسيب پذيري پهنه هاي شهري، ارزيابي كلانشهر شيراز براساس اين شاخص ها و شناسايي پهنه هاي آسيب پذير شهر شيراز در شرايط وقوع تهديدهاي انسان ساخت احتمالي است اين پژوهش از نظر روش شناسي توصيفي – تحليلي و موردي است. به منظور شناسايي پهنه هاي آسيب پذير شهر شيراز از مدل تلفيقي تحليل سلسله مراتبي فازي و ميانگين گيري وزن دار مرتب در سيستم اطلاعات جغرافيايي استفاده شد و در اين روند مقايسه زوجي معيارها، تعيين وزن معيارها و تهيه نقشه هاي لايه هاي اطلاعاتي انجام شد. شاخص ها و معيارهاي استفاده شده در اين تحقيق از مباني نظري پژوهش بدست آمد و جهت تعيين ميزان اهميت هر يك از معيارها از شيوه مصاحبه با خبرگان (15 كارشناس) و روش سلسله مراتبي فازي (FAHP) استفاده شد. نقشه هاي مربوط به معيارهاي سنجش آسيب پذيري با به كارگيري منطق فازي در سيستم اطلاعات جغرافيايي در سطح بلوك هاي شهري تهيه و سپس نقشه هاي فازي با استفاده تابع تركيب خطي وزن دار با يكديگر تركيب و با استفاده از شيوه ميانگين گيري وزن دار مرتب ( OWA ) نقشه هاي نهايي آسيب پذيري محدوده مورد مطالعه در 5 سطح خطر پذيري تهيه شد. نتايج اين تحقيق نشان ميدهد كه در شرايط خطرپذيري بالا (Orness = 1 27 درصد از بلوك هاي شهري كلانشهر شيراز شامل پهنه هاي وسيعي از مناطق 8 و 2 و بخش هايي از مناطق 1،5،12و 4در شرايط آسيب پذيري خيلي زياد و زياد و 65 درصد از بلوك هاي شهري در شرايط آسيب پذيري متوسط قرار دارند

Today, application of passive defense principles in urban planning with the objective of minimizing man-made threats is important. Therefore, to risk management preparedness, the evaluation of the urban phisical’ vulnerability and identification of the valnerable areas are needed. To this end, the main goals of this paper are i) determining the importance of each criteria that affects on the vulnerability level; ii) evaluation of vulnerability levels in Shiraz metropolitan areas based on these criteria; iii) identification of the valnerable districts under probably manmade threats. methodology type of current research was a descriptive-analytical and applied in the case study. In order to identify the vulnerable areas in Shiraz, combined model was utilized, which was comprised Of Fuzzy Analytic Hierarchy Process and Ordered Weighted Averaging with geographical information system capabilities. The criteria used in this paper were extracted from the theoretical reviews and then, the FAHP method were applied to determining the importance of each criteria. The fuzzy criteria maps were generated using fuzzy membership functions in GIS at city block level. next, fuzzy maps were overlaid using fuzzy Weighted Linear Combination(WLC) function. The OWA method was applied to generate city-scale vulnerability final maps at five risk levels. The results of the present study indicated that in high risk-taking condition (Degree of Orness=1), 27% of the urban blocks in Shiraz were at very high vulnerability conditions that include districts number of 8 and 2 and parts of the 1, 5, 12 and 4; on the other hand, 65% of the urban blocks in this city were in the middle vulnerability conditions.