تاثيرات گسترش پيراشهرنشيني در هاله كلانشهري تهران بر نظام شهري كشور در دوره 95 – 1335

Effects of Peri-Urbanisation in Tehran metropolitan fringe on urban system of the country during the period of 1335-95

شاخص هاي تمركز و عدم تمركز شبكه شهري عمدتاً در مقياس «شبكه شهري» كشور مورد استفاده قرار گرفته اند اما پژوهش حاضر براي نخستين بار اين شاخص ها را در مقياس «شبكه مجموعه شهري» مورد استفاده قرار تا تحولات گسترده در قلمرو موسوم به هاله كلانشهري تهران از جمله افزايش 11هزار درصدي جمعيت اين محدوده را تبيين نموده و ميزان موفقيت سياست هاي ملي آمايش سرزمين و به تبع آن تحقق اهداف پدافندغيرعامل را طي دوره 95-1335 تحليل نمايد. نوع تحقيق حاضر كاربردي-توسعه اي بوده و روش مورد استفاده با توجه به نوع آن توصيفي-تحليلي با استفاده از شاخص هاي نخست شهري و عدم تمركز مي باشد. قلمرو مورد مطالعه، 6مجموعه شهري تهران، مشهد، تبريز، اصفهان، قزوين و شيراز دربرگرفته كه شامل 116شهر و جمعيتي معادل 24567327نفر مي باشد. نتيجه نشان مي دهد برخلاف نتايج ساير مطالعات كه بر كاهش تمركز در شبكه شهري كشور طي دهه هاي اخير تاكيد داشتند، تمركز تنها در مقياس شهر تهران كاهش يافته و به دليل تمركز غيرمتمركز اين شهر و توسعه پرشتاب هاله شهري پيرامون آن، تمركز در مقياس مجموعه شهري تهران نسبت به 5مجموعه شهري ديگر طي 30سال اخير تقريباً ثابت بوده است و سياست هاي تمركززدايي ملي آنچنان به ايجاد تعادل فضايي و تحقق اهداف پدافندغيرعامل منجر نشده است بنابراين به منظور پيشگيري از تهديدات پيش رو، تجديد نظر در مقياس فضايي سياستهاي آمايش سرزمين به منظور تعادل بخشي در سطح «شبكه مجموعه شهري» كشور ضروريست.

Changes in Tehran metropolitan Peri-Urbanisation lead to extensive changes in the socio-economic structures of the area called metropolitan fringe. One of these effects is 11,000-percent increase in the population of Tehran conurbation over the past 60 years and creation of numerous population centers on the capital. Along with the counter urbanization of Tehran, national measures have been taken to decentralize this city and balance the urban system, whose success rate has so far not been seriously evaluated. The present study, focusing on this gap, seeks to examine the effect of the expansion of Peri-Urbanisation around the Tehran metropolis on the urban system of the country during the period from 1335 to 1395, in order to analyze the success of national decentralization policies as far as possible. The type of research is applied-development and the method used is of descriptive-analytical type. The area under study is the 6th urban area of ​​Tehran, Mashhad, Tabriz, Isfahan, Qazvin and Shiraz, which includes 116 cities and according to the latest census in 1395, it has a population of 24567327 people. The result shows that in the study period, the concentration of Tehran in comparison with other urban areas of the country has been constantly decreasing, but because of the decentralized concentration of the city and the development of the urban fringe around it, the concentration of Tehran conurbation in relation to five other urban conurbations during the last 30 years have been almost constant, and national decentralization policies have not resulted in a spatial balance in the city’s network.