سياست خارجي دولت موقت؛ تحليلي از چشم‌انداز اقتصاد سياسي

Foreign Policy of the Interim Government; An Analysis of the Perspective of Political Economy

سياست خارجي دولت موقت بازرگان مقطع تغيير اساسي سياست خارجي ايران از اتحاد و ائتلاف با غرب به سياست خارجي مبتني بر عدم تعهد است. اين دوره همچنين تفاوت‌هاي بنيادي و اساسي با سياست خارجي جمهوري اسلامي در دهه 1360، دارد. از اين رو، درك دلايل و عوامل ظهور آن اهميت اساسي دارد. اين مقاله با هدف تبيين شكل‌گيري سياست خارجي دولت موقت و نشان دادن دلايل و عوامل اين تغيير و تحول از رهيافت اقتصاد سياسي بهره مي‌گيرد. اقتصاد سياسي از رهيافت‌هاي موجود فراتر رفته و با تأكيد بر عوامل و عناصر داخلي و بين‌المللي و تعامل پوياي اقتصاد، سياست و جامعه تبييني از شكل‌گيري سياست خارجي در اين دوره به دست مي‌دهد. اين تبيين مبتني است بر چگونگي عمل نيروهاي اجتماعي و ماهيت آن‌ها در اين مقطع، ايدئولوژي و ساخت سياسي مسلط و شرايط و نيروهاي اقتصادي كه در فضاي تعامل و تأثيرگذار متقابل با هم و اقتصاد سياسي بين‌الملل سياست خارجي اين دوره را شكل مي‌دهند. اكنون براي رسيدن به اين هدف اين پرسش مطرح مي‌شود كه چگونه مي‌توان شكل‌گيري جهت‌گيري سياست خارجي دولت موقت و عوامل و عناصر آن را از منظر اقتصاد سياسي بين‌الملل تبيين نمود؟ يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد شكل‌گيري سياست خارجي دولت موقت در پرتو فهم ماهيت دولت متشكل از عناصر و عوامل سياسي و ايدئولوژيك ساخت قدرت، نيروهاي اجتماعي ماهيت و رابطه آن‌ها با قدرت و ساخت و نهادهاي اقتصادي و از منظر اقتصاد سياسي در اين مقطع قابل تبيين است.

The foreign policy of the interim government is a phase of changing Iran's foreign policy from unity with the West to non-compliance foreign policy. This period also has fundamental differences with the foreign policy of the Islamic Republic in the 1980s. Therefore, understanding the reasons and the factors that make it appear is crucial. This article uses the political economy approach to explain the formation of the interim government's foreign policy and to illustrate the causes and causes of this change. Political economy goes beyond existing approaches and emphasizes domestic and international elements and the dynamic interaction of economics, politics, and society with the formation of foreign policy in this period. This explanation is based on how social forces operate and their nature at this juncture, the dominant political ideology and structure, and the economic conditions and forces that shape the interaction and influence of international political economy in this period. The findings of the research show that the foreign policy formation of Iran Interim Government can be explained in terms of understanding the nature of the government consisting of political and ideological power construction, social forces and their relation to power and economic institutions.